Handleiding ni k Multi-Timer ta m s el ek tro Artikel-Nr.
Nederlands Multi-Timer Inhoudsopgave Starten.......................................................................................3 2. Veiligheidsvoorschriften...............................................................6 3. Goed en degelijk solderen............................................................8 4. Werking....................................................................................10 k 1. 4.1. Bedrijfsmode 1 "Tijdschakeling" ........................................
Multi-Timer Nederlands Versie 2.1 08/2021 © Tams Elektronik GmbH ni k Alle rechten voorbehouden, met name het recht van verveelvoudiging en distributie, alsmede vertaling. Voor kopieën, reproducties en wijzigingen in welke vorm dan ook is de schriftelijke toestemming van Tams Elektronik GmbH vereist. Wij behouden ons het recht voor om technische wijzigingen aan te brengen. tro De handleiding afdrukken 1. Starten el ek De opmaak is geoptimaliseerd voor dubbelzijdig afdrukken.
Nederlands Multi-Timer Gebruiksvoorschriften ! ni k De Multi-Timer is geschikt om volgens deze voorschriften te worden gebruikt in de modelbouw, in´t bijzonder in een modelspoorweg. Ieder ander gebruik is niet toegestaan, hierdoor verloopt de garantie overeenkomst. De Multi-Timer is niet geschikt om door kinderen onder de 14 jaar te worden gebouwd en/of ingebouwd. Bij de gebruiksvoorschriften behoort ook het lezen, begrijpen en volgen van deze handleiding.
Multi-Timer Nederlands Voor het aansluiten van de schakeling heeft u nodig lintkabel. Aanbevolen doorsnede: > 0,10 mm² voor de drukknoppen en schakelaars (bv. art. nr. 73-1021x, x=0..9) > 0,25 mm² voor alle overige aansluitingen (bv. art. nr. 73-1031x, x=0..
Nederlands Multi-Timer 2. Veiligheidsvoorschriften Mechanische gevaren Afgeknipte draden en uiteinden kunnen scherpe punten hebben, die bij onvoorzichtig vastpakken huidverwondingen kunnen opleveren. Pas daarom op voor scherpe punten bij het vastpakken. tro Elektrische gevaren ni k Zichtbare beschadigingen van onderdelen kunnen tot niet calculeerbare gevaren leiden. Bouw beschadigde onderdelen niet in, maar verwijder deze zoals voorgeschreven en vervang ze door nieuwe.
Multi-Timer Nederlands Brandgevaar tro Thermische gevaren ni k Wanneer de hete soldeerpunt met brandbaar materiaal in contact komt ontstaat een brandhaard. Deze kan een brand veroorzaken en daardoor levensgevaarlijke verwondingen veroorzaken door verbranding en rookvergiftiging. Steek de netstekker van de soldeerbout of het soldeerstation alleen in het stopcontact gedurende de tijd die u voor het solderen nodig heeft. Houdt de soldeerpunt nooit in de buurt van brandbare materialen.
Nederlands Multi-Timer Andere gevaren Kinderen kunnen uit onachtzaamheid of door een gemis aan verantwoordelijkheidsgevoel alle hiervoor beschreven gevaren veroorzaken. Om gevaar voor lijf en leden te voorkomen mogen kinderen onder de 14 jaar bouwsets niet bouwen en bouwstenen niet inbouwen. Let op: k ! ni Kleine kinderen kunnen zeer kleine onderdelen met scherpe draadeinden inslikken. LEVENSGEVAARLIJK! Zorg er daarom voor dat onderdelen niet in handen van kleine kinderen komen.
Multi-Timer ta m el ek s tro ni Steek de aansluitdraden van de componenten zo ver mogelijk door de gaten van de printplaat zonder kracht te zetten. De behuizing van het onderdeel moet dicht boven de printplaat zitten. Zorg ervoor dat de polariteit van de componenten correct is voordat u ze soldeert. Soldeer snel: te lang solderen kan ertoe leiden dat pads of tracks losraken of zelfs onderdelen vernielen.
Nederlands Multi-Timer 4. Werking Vier uitgangen ni k De Multi-Timer heeft 4 uitgangen voor het aansturen van navolgende schakelingen. De schakelingen worden in werking gesteld zodra de contacten van de vier toegewezen schakelingangen worden gesloten. De schakelduur wordt via trimpots individueel voor de verschillende schakelfuncties ingesteld. Vier bedrijfsmodi 1. tijdschakeling 2. impulsvertraging el ek 3.
Multi-Timer Nederlands 4.1. Bedrijfsmode 1 "Tijdschakeling" Gebruik in een analoge of digitale modelspoorweg Voor iedere uitgang wordt de inschakeltijd individueel door een trimpot ingesteld. Deze bedraagt maximaal 4,5 minuten. el ek tro ni k Nadat de contacten van een schakelingang worden gesloten, wordt de toegewezen uitgang voor een bepaalde tijd ingeschakeld. Voor het opwekken van de schakelimpuls kunnen drukknoppen of vergelijkbare schakelingen worden gebruikt.
Nederlands Multi-Timer 4.2. Bedrijfsmode 2 "Impulsvertraging" Gebruik in een analoge of digitale modelspoorweg Voor elk van de uitgangen kan de vertragingstijd individueel op een trimpot worden ingesteld. Zij bedraagt maximaal 30 secunden. Gebruik s el ek tro ni k Elke verandering op een schakelingang wordt met de ingestelde vertraging aan de toegewezen uitgang doorgegeven. Als verandering gelden zowel het openen als het sluiten van de contacten aan de schakelingang.
Multi-Timer Nederlands blijven staan, dan zou het onmogelijk zijn het blok weer in te schakelen. Met de Multi-Timer kan de schakelimpuls worden vertraagd, waardoor de trein pas tot stilstand komt wanneer het reedcontact niet meer wordt geschakeld. 4.3. Bedrijfsmode 3 "Toevalschakeling" k Gebruik in een analoge of digitale modelspoorweg tro ni De 4 uitgangen van de Multi-Timers worden los van elkaar volgens het toeval principe telkens voor een periode omgeschakeld.
Nederlands Multi-Timer 4.4. Bedrijfsmode 4 "Optrek-rem-oponthoudsschakeling" Gebruik alleen in een analoge modelspoorweg De Multi-Timer stuurt ni het afremmen, stoppen en optrekken van analoge locs bij een halt in een blok (b.v. op een station of voor een sein) optioneel: de stand van een sein ("Halt" of "Rijden") de rijeigenschappen van de loc in het aangesloten blok. Zowel de railspanning als de PBM, waarmee de locmotor in het blok wordt aangestuurd kunnen worden ingesteld.
Multi-Timer Nederlands Werking tro ni k Met een schakelaar, die op schakelingang 1 is aangesloten, wordt een sein op "Halt" (schakelingang gesloten) of "Rijden" (schakelingang open) gezet. Armseinen kunnen direct worden geschakeld, lichtseinen kunnen via een bistabiel relais eveneens worden aangestuurd. Hierdoor behoeft er geen sein aangesloten te worden, de uitgangen 1 en 2 blijven dan open.
Multi-Timer tro ni k Nederlands 2. De loc wacht zo lang bij het sein, totdat de wachttijd afgelopen is (en de schakelingang 1 automatisch op "open" omgeschakeld wordt) of tot de schakelingang 1 (b.v. met een externe schakelaar) geopend wordt. ta m s el ek Door het sluiten van de schakelingang 3 (b.v. met een externe schakelaar) en gelijktijdig gesloten schakelingang 1 wordt de wachttijd verlengt en het automatisch openen van schakelingang 1 na afloop van de ingestelde wachttijd verhindert.
Multi-Timer Nederlands ni k Voorbeeld 2: Sein op "Rijden" (Schakelingang 1 open) ta m s el ek tro Het overrijden van de sensors aan het begin van het remtraject heeft geen invloed, het remmen wordt niet gestart. De toestand van schakelingang 3 heeft eveneens geen invloed. Opmerking: Werd het sein op "Stop" gezet, voordat de loc het gepasseerd heeft, zou ze (abrupt) bij het sein in de stroomloos geschakelde zekerheid sectie, voor het sein stoppen.
Nederlands Multi-Timer Invloed van de schakelaar posities Schakelingang geopend ni SchakelSchakelSchakel- Invloed ingang 1 ingang 2 ingang 3 → Sein → Remmen → Wachttijd Stop/Rijden starten verlengen k Schakelingang gesloten tro of Stoppen met of zonder afremmen. Wachttijd: Na afloop van de ingestelde wachttijd wordt de schakelingang 1 automatisch geopend. el ek of Doorgang met de ingestelde snelheid. De toestand van de schakelingangen 2 en 3 heeft geen invloed.
Multi-Timer Nederlands 5. Technische gegevens ! Let op: Gebruik voor de voeding van de Multi-Timer niet dezelfde trafo, als voor de nageschakelde schakelingen of de rails wordt gebruikt! 12 – 18 Volt gelijk- of wisselspanning Stroomopname (ca.) 50 mA Aantal uitgangen Max. schakelstroom per uitgang 4 1.500 mA ni 4 ca. 4,5 Minuten el ek Bedrijfsmode 1: Max. schakeltijd tro Aantal schakelingangen k Bedrijfsspanning ca. 30 secunden Bedrijfsmode 3: Max. instelbare tijdinterval ca.
Nederlands Multi-Timer 6. Het bouwen van de bouwset Dit gedeelte kunt u overslaan indien u een kant en klare bouwsteen heeft aangeschaft. 6.1. Voorbereiding ni k Leg de onderdelen gesorteerd voor u op de werkplek.
Multi-Timer Nederlands Keramische Condensatoren Elektrolytische condensatoren ni k Keramische condensatoren worden o.a. gebruikt voor het afvoeren van stoorspanningen of als frequentie bepalend onderdeel. Keramische condensatoren zijn niet gepoold. Ze zijn normaal gesproken van een driecijferig getal voorzien dat de waarde van de condensator versleuteld weergeeft. Het getal 104 komt overeen met de waarde 100 nF.
Nederlands Multi-Timer Gelijkrichters k Gelijkrichters vormen wisselspanning om in gelijkspanning. Ze hebben vier aansluitingen: twee voor de ingangsspanning (wisselspanning) en twee voor de uitgangsspanning (gelijkspanning). De aansluitingen van de uitgang zijn gepoold. Transistors tro ni Transistors zijn stroomversterkers, die zwakke signalen in sterkere omzetten. Er zijn diverse typen met verschillende behuizingen. Het type van de transistoren is op de behuizing afgedrukt.
Multi-Timer Nederlands Optokopplers Optokopplers zijn IC’s die als lichtsluizen functioneren. Ze bevatten in één huis een lichtdiode en een fototransistor. Het is hun taak om informatie door te geven zonder galvanische verbinding. Ze worden in DIL-behuizingen vanaf 4 pins geleverd. k Printkroonstenen tro ta m s el ek 6.2. Printplan ni Printkroonstenen zijn soldeerbare aansluitklemmen.
Nederlands Multi-Timer 6.3. Stuklijst 1 k R13 1,5 k R5, R6, R7, R8, R9, R10, R11 10 k k R1, R2, R3, R4, R12, R18, R19, R20, R21 ni Koolweerstanden R14, R15, R16, R17 500 k Keramische Condensatoren C2, C3, C4, C5, C6, C7, C8 100 nF Elco´s C1 100 µF / 25 V Diodes D1, D3, D4, D5, D6 1N400x, x=2...7 D2 5V1 Gelijkrichters D1-1, D1-2, D1-3, D1-4 B80C1500 T1, T2, T3, T7 IRLZ34N Micro-Controlers IC1 PIC 16F1847P Optokopplers OK1, OK2 PC827 IC-voetjes IC1 18-pol.
Multi-Timer Nederlands 6.4. Bouwen Ga volgens de navolgende lijst te werk. Soldeer eerst de onderdelen aan de soldeerzijde en knip dan met een zijkniptang de uitstekende draadeinden krap boven de soldering af. Let op de aanwijzingen voor het solderen in hoofdstuk 3. tro ni k ! Let op: Diverse onderdelen moeten overeenkomstig hun poling worden ingebouwd! Wanneer u deze onderdelen verkeerd om soldeert, kunnen zij bij het in werking stellen beschadigd worden.
Nederlands Multi-Timer Printstrippen 8. Elektrolytische condensatoren ("Elco’s") Let op de poling! Eén van de beide aansluitingen (de korter) is voorzien van een min-teken. 9. Transistors Let op de poling! Bij grote transistoren (b.v. MOSFET’s) in TO behuizing worden deze op de bedrukte voorzijde van de print door een afgeschuinde lijn weergegeven. ni k 7. Steekt u de IC´s in de ingesoldeerde IC voetjes. Raak de IC´s niet eerder aan voordat u ontladen bent, b.v.
Multi-Timer Nederlands 7. De Multi-Timer aansluiten 7.1. Functietest k In het bijzonder, wanneer u de Multi-Timer uit de onderdelen heeft samengesteld, moet u voor het inbouwen in de modelspoorweg een functietest uitvoeren. ta m s el ek tro ni Sluit op uitgang 1 (aansluitingen 1 en 2) een gloeilamp met een eigen voeding aan en op schakelingang 1 (aansluiting 9) een drukknop zoals in punt 7.3 voor bedrijfsmode 1 is beschreven. Sluit de Multi-Timer aan op de voeding.
Nederlands Multi-Timer 7.2. Voeding Voor de voeding van de Multi-Timer kunnen zowel gelijk- als wisselstroomtrafo’s met een spanning van 12- 18V worden gebruikt. ni k ! Let op: Gebruik voor de voeding van de Multi-Timer niet dezelfde trafo, die ook voor de voeding van de nageschakelde schakelingen of de rails wordt gebruikt! De daarbij optredende stromenkunnen de uitgangstransistoren van de Multi-Timer beschadigen.
Multi-Timer Nederlands 3|4 Uitgang 2 5|6 Uitgang 3 7|8 Uitgang 4 9 Schakelingang 1 10 tro Uitgang 1 el ek 1|2 s ni k 7.3. Aansluitingen bij bedrijfsmodi 1, 2 of 3 ta m Schakelingang 3 Bedrijfsmode 1 en 2: drukknop Bedrijfsmode 3: schakelaar 11 Schakelingang 2 12 Schakelingang 4 13 ~/- Voedingspanning en retourleiding voor schakelingangen.
Nederlands Multi-Timer Aansluiting op de uitgangen (bedrijfsmodi 1, 2 en 3) De Multi-Timer functioneert als een schakelaar. Hij geeft op de uitgangen geen stroom voor de voeding van nageschakelde schakelingen. Deze hebben daarom een eigen voeding nodig (gelijk- of wisselstroom). ni k Bij gebruik van de Multi-Timers voor de bedrijfsmodi 1, 2 of 3 (als tijdschakelaar, impulsvertrager of toeval schakelaar) sluit op de vier uitgangen de opvolgende schakelingen naar behoefte aan.
Multi-Timer Nederlands 7.4. Aansluiting bij bedrijfsmode 4 Voor het gebruik als optrek-rem-oponthoudschakelaar moet een blok, waarbij het rijden wordt aangestuurd door de Multi-Timer, volledig van de rest van de modelspoorweg worden ontkoppeld. Dat kunnen bv. zijn: ta m s el ek tro ni k blokken met een seinstop (bv. blokken), stopplaatsen.
Nederlands Multi-Timer Uitgang 1 Uitgang 2 Seinstand "Halt" Seinstand "Rijden" U kunt afzien op het aansluiten van een sein, de uitgangen 1 en 2 blijven dan constant open. Wanneer u in plaats van een magneetartikel met een dubbele spoel aandrijving (bv. armsein) een lichtsein wilt gebruiken, moet u een bistabiel relais gebruiken.
Multi-Timer Nederlands 8. De Multi-Timer instellen Bedrijfsmode instellen U kunt de Multi-Timer op de volgende bdrijfsmodi instellen, indien u op de stiftlijsten JP2 t/m JP5 steekbruggen (jumpers) plaatst: 1. tijdschakeling 3. toeval schakeling 4. optrek-rem-oponthoudschakeling ni k 2. impulsvertraging el ek tro De Multi-Timer leest telkens direct na het inschakelen de ingestelde bedrijfsmode in.
Multi-Timer ni k Nederlands Jumper Bedrijfsmode Uitgang 1 - - - 1 (r) - - x x 2 - - x - 2 - - - x 2 x - - x - x x - x x - - x x x x Uitgang 2 Uitgang 3 Uitgang 4 1 (r) 1 (r) 1 (r) 1 (r) 1 (r) 1 (r) 2 1 (r) 1 (r) 2 2 1 (r) el ek - tro JP2 JP3 JP4 JP5 1 (nr) 1 (nr) 1 (nr) 1 (nr) 2 1 (nr) 1 (nr) 1 (nr) - 2 2 1 (nr) 1 (nr) - x 2 2 2 1 (nr) - - 2 2 2 2 x - x 3 3 3 3 x x - 4 (PWM-) 4 (PWM-) 4 (PWM-) 4 (PWM-) x x x
Multi-Timer Nederlands Instelling van de schakeltijden el ek tro ni k Het instellen van de schakeltijden resp. bij de bedrijfsmode 4 het optrekken en het remmen alsmede de railspanning bij he toptrekken wordt gedaan door de vier trimpots, die aan de vier uitgangen zijn toegewezen.
Nederlands Multi-Timer 9. Checklist voor storingen Onderdelen worden heet en / of beginnen te roken. ! Verbreek direct de verbinding met het net!! Na een opdracht komt er geen reactie. Mogelijke oorzaak: de drukknop, schakelaar of schakeling, waarmee de contacten van de schakelingang gesloten wordt is defect of niet correct aangesloten. à Controleer de drukknop, schakelaar of schakeling en de aansluitingen. tro ni k Mogelijke oorzaak: Een of meerdere onderdelen zijn verkeerd gesoldeerd.
Multi-Timer Nederlands De loc raast an een stip met hoge snelheid weg. Mogelijke oorzaak: er is een hoge optrek railspanning ingesteld. à Verlaag de railspanning dusdanig dat de loc na een stop direct met een lage snelheid weg rijdt. De loc rijdt na een stop pas met een enorme vertraging weg. Mogelijke oorzaak: er is een lage optrek railspanning ingesteld. à Verhoog de railspanning zover, dat de loc na een stop direct met een lage snelheid weg rijdt.
Nederlands Multi-Timer 10. Garantieverklaring ni k Op dit product wordt twee jaar garantie gegeven vanaf de datum van aankoop aan de eerste koper, met een maximum van drie jaar na de productie van het product. De eerste koper is de gebruiker die als eerste het product bij ons gekocht heeft, bij een winkelier of een ander, juridisch gezien, persoon, die het product in het kader van zijn zelfstandige beroep doorverkoopt of inbouwt.
Multi-Timer Nederlands 11. EU-Conformiteitsverklaring Dit product voldoet aan de eisen van de volgende EUrichtlijnen en is daarom voorzien van de CE-markering. 2001/95/EU-richtlijn inzake productveiligheid k 2015/863/EU betreffende beperking van het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen in elektrische en elektronische apparatuur (RoHS) ni 2014/30/EU inzake elektromagnetische compatibiliteit (EMC-richtlijn).
n n n tro http://www.tams-online.de n ni Actuele informatie en tips: k n n el ek n n n s Garantie en service: ta m Tams Elektronik GmbH Fuhrberger Straße 4 DE-30625 Hannover fon: +49 (0)511 / 55 60 60 fax: +49 (0)511 / 55 61 61 e-mail: modellbahn@tams-online.
