User manual

u wilt, waarbij telkens een geluid ontstaat.
Maar het gaat ook zonder batterij! Sluit de schakelomzetter kort met de schakelaar en druk licht met een scherp voorwerp op het membraan. Open het contact
en verwijder dan pas de mechanische druk van de schijf, die zich daarbij elektrisch oplaadt. Wanneer het contact dan weer wordt gesloten, hoort men een
duidelijk knappen. Echter de piëzo-schijf kan niet alleen worden opgeladen door mechanische druk, maar ook door een temperatuurverandering. Verwarm de
schijf met open contact door aan te raken. Ze laadt zich daarbij op en produceert bij het ontladen een geluid. Na enige tijd afkoelen kan er weer een knappen
worden gehoord.
Opdracht: Zet het hele
experiment enige tijd in de kou
buiten. Haal het dan weer terug
in de warmte en produceer
minstens vijf duidelijk hoorbare
klikgeluiden na elkaar: 3 punten.
3 Laden en ontladen
Achter het derde deurtje vindt u een weerstand van 2,2 k

(2,2 kilo-ohm). Het is gemarkeerd met drie gekleurde ringen (rood, rood, rood). Een vierde, gouden,
ring geeft de nauwkeurigheidsklasse van 5% aan. Zet deze weerstand parallel met de schakelomzetter. Hij zorgt dan altijd voor een snelle ontlading. Daarom is
dit keer een eenvoudig contact voldoende. Er ontstaat telkens een geluid bij het sluiten en openen van het contact. Laat de schakelaar niet voor lang gesloten,
want de weerstand verbruikt energie. De batterij moet indien mogelijk echter voldoende zijn tot het eind van de experimenten.
Informatie: Men kan gemakkelijk inschatten wanneer de batterij leeg zal zijn. De stroomsterkte bedraagt 9 V
gedeeld door 2,2 k

, dus ongeveer 4 mA. Bij een capaciteit van een alkalinebatterij van 500 mAh, zou het 125
uren, of ongeveer
vijf dagen duren tot de batterij leeg is.
Opdracht: Bouw twee aanraakcontacten en schakel uw huidweerstand in serie met de aanwezige weerstand van
2,2 k

. De huidweerstand bedraagt enkele 100 k

, zodat de ontlading bij geringe stroom zeer veel langzamer en
stiller wordt. De weerstand tot nu toe heeft slechts nog een beschermende functie en beperkt de stroom bij
onopzettelijk direct contact met de sensorcontacten. Door meer of minder sterke aanraking kunt u de weerstand
veranderen. Het doel is, dat alleen nog bij het sluiten van de schakelaar een krakend geluid te horen is, maar
niet bij het openen: 4 punten.
4 Licht en geluid
Open deurtje nummer 4, hier vindt u een rode lichtdiode (LED). Bouw de LED in de positieve leiding van uw opbouw in. Daarmee ziet u wanneer de schakelaar
gesloten is en er stroom aanwezig is. Bij de inbouw van een LED moet men op de polariteit letten
De LED heeft twee verschillende aansluitingen. De korte draad is de minpool (kathode), de langere draad is de pluspool (anode). Wanneer de LED eenmaal is
ingebouwd, dan kan men nog maar moeilijk zien welke de korte draad is. Er is echter nog een tweede herkenningsteken. De bredere onderste rand is aan de
zijde van de kathode afgevlakt. Bovendien is bij alle LEDs in deze kalende de grotere houder binnenin de LED met de kathode verbonden.