User manual

Instrukcja użytkownika Przekaźnik o opóźnionym działaniu www.conrad.pl

Strona 17 z 31

Dystrybucja Conrad Electronic Sp. z o.o., ul. Franciszka Kniaźnina 12, 31-637 Kraków, Polska

www.conrad.pl

groty, pokryte cienką warstewką żelaza. Żelazo zapobiega rozpuszczaniu cyny. W lepszych

grotach występuje kilka warstw – rysunek 8 pokazuje przekrój długowiecznego grota pewnej

znanej firmy.

Oczywiście ze względu na obecność tych cienkich warstw ochronnych absolutnie

niedopuszczalne jest czyszczenie albo formowanie grotów pilnikiem czy papierem ściernym.

Nieświadomi amatorzy często psują warstwę ochronną, gdy uznając, że końcówka jest zbyt

duża, kształtują grot pilnikiem. Zasada jest prosta: tylko w najtańszych lutownicach, gdzie

grot ma kolor miedzi, można go kształtować czy czyścić pilnikiem i papierem ściernym. Jeśli

grot nie ma koloru miedzi, tylko jest jasno- czy ciemnosrebrzysty, w żadnym wypadku nie

wolno używać pilnika. Trzeba od razu zakupić grot o odpowiednim kształcie i wielkości

końcówki; zwykle będzie to grot o wąskiej końcówce, umożliwiający też pracę z małymi

elementami, w tym SMD.

Jak lutować? W ogromnej większości przypadków lutownica używana jest do montażu

elementów na płytce drukowanej. Zwykle (jak choćby w przypadku kitów AVT) pola

lutownicze płytki są pobielone (pocynowane). Elementy są nowe, więc ich końcówki są

czyste, niezaśniedziałe. W takim przypadku lutuje się szybko, łatwo i bez kłopotów. W

pierwszej części artykułu wyjaśniona była ważna rola topnika. Podstawowym warunkiem

prawidłowego lutowania jest obecność topnika, który usuwa tlenki i nie dopuszcza powietrza

do strefy lutowania. Podczas typowego montażu absolutnie wystarczy topnik zawarty w

druciku „cyny”. Naprawdę nie ma potrzeby używania innych topników (kalafonii).

Podczas lutowania końcówek elementów przewlekanych należy koniecznie grzać końcówkę

elementu. Nie pole lutownicze, tylko właśnie drucik końcówki. Pole lutownicze jest już

pocynowane (zwilżone cyną) i głównym celem jest dobre rozgrzanie końcówki, by umożliwić

dobre zwilżenie jej cyną. Dopiero po rozgrzaniu końcówki należy dotknąć końcem drutu

lutowniczego do tej końcówki, a wtedy lut i topnik roztopi się i szybko spłynie z końcówki na

punkt lutowniczy. Ilustruje to rysunek 9, pokazujący poszczególne fazy procesu. Początkujący,

nie rozumiejąc roli topnika i rozpuszczenia miedzi w cynie, popełniają tu rozmaite błędy. Aby

ich uniknąć, należy przyjąć prosta zasadę: podczas typowego lutowania należy stopić świeżą

cynę na rozgrzanej końcówce elementu – lut zwilży końcówkę, sam spłynie na punkt

lutowniczy i utworzy prawidłowe połączenie.

Wprawiony elektronik lutuje jedną końcówkę w płytce w ciągu 1 sekundy. Proces lutowania

jednego wyprowadzenia generalnie nie powinien trwać dłużej niż 2 sekundy. Wbrew

pozorom, dwie sekundy to długi czas. A lutowanie jednej końcówki typowego delikatnego

elementu przez dłużej niż 5 sekund byłoby ewidentnym i niedopuszczalnym błędem,

grożącym przegrzaniem. Po wykonaniu połączenia, wokół punktu lutowniczego zwykle

osadzają się resztki topnika (kalafonii). Jeśli używane było typowe spoiwo do celów

elektronicznych, nie ma żadnej potrzeby usuwania resztek topnika. Nie jest on agresywny, nie

powinien też przewodzić prądu. Dodatkowe wykorzystanie kalafonii podczas lutowania to

stare przyzwyczajenie wcześniejszego pokolenia elektroników – na pewno niczym nie grozi,

ale przy typowym montażu na płytce z użyciem drutu lutowniczego z topnikiem w rdzeniu

jest niepotrzebne. Nie dotyczy to pobielania, które omówione jest pod następnym

śródtytułem.