User manual

4 Lampschakelaars
Achter het vierde deurtje vindt u de voor alle volgende proeven benodigde draad. Bouw een LED-lamp
met schakelcontact. Snij een gewenst stuk draad van 4 cm lang en verwijder aan de uiteinden de
isolatie op een lengte van ongeveer 5 mm. Deze draad moet als verbinding met de LED worden
ingebouwd. Een kortere draad van 2 cm lengte wordt als trekontlasting ingebouwd om de zwakke
verbindingsdraden te beschermen. De batterijclip moet altijd verbonden blijven, zodat de aansluiting
niet overmatig wordt versleten.
De eenvoudige schakelaar bestaat uit twee blanke stukken draad, die met één vinger aangeraakt
kunnen worden. Snij daarvoor draadstukken van 2 cm lengte af en verwijder de isolatie volledig.
5 Een veiligheidsdiode
U vindt nog een rode LED achter deurtje nummer 5. Bouw deze tweede LED in de stroomkring in.
Daarbij moet de richting kloppen, anders vloeit er geen stroom. Wanneer alles juist werd opgebouwd,
lichten de beide LEDs op. En ofwel nu twee LEDs in serie liggen, is de helderheid van de eerste LED
bijna gelijk gebleven.
De nieuwe LED heeft een belangrijke functie voor de volgende proeven. Deze dient als veiligheidsdiode
en moet een valse polariteit van de batterij voorkomen. Het onderdeel dat morgen gebruikt wordt
reageer namelijk zeer gevoelig op een valse polariteit en moet tegen mogelijke fouten worden
beschermd. Tegelijkertijd is de LED een eenvoudige stroomindicator, waarmee men de juiste functie
van een circuit kan identificeren.
6 Digitaal schakelcircuit
Open het deurtje nummer 6. Daarachter vindt u het belangrijkste onderdeel van deze kalender, de
CMOS-IC 4060. Deze IC met 16 aansluitbeentjes bevat in totaal 14 verdeler-flipflops en een veelzijdige
oscillatorschakeling. De aansluitingen 1 en 16 liggen aan de linker zijde en worden gekenmerkt door
een inkerving. Het opschrift, dat men van de onderste rij (pen 1 tot pen 8) kan uitlezen, biedt een
aanvullende aanwijzing. Voor het eerste gebruik van de ICs moeten de aansluitingen parallel uitgericht
worden, omdat ze na de productie nog iets te ver naar buiten staan. Druk alle beentjes van een zijde
samen op een hard tafelblad om ze juist uit te richten. Zet de IC dan juist op de insteekprintplaat. Let
op, wanneer hij er verkeerd om wordt ingezet, zijn de aansluitingen 8 (GND, min) en 16 (VCC, plus)
omgedraaid, zodat de bedrijfsspanning omgekeerd is aangesloten en de IC wordt verwoest. In dat geval
helpt ook de veiligheidsdiode op de pluspool niets, want deze beschermt alleen tegen een verkeerd om
aangesloten batterij.
De eerste proef gebruikt een deel van de oscillatorschakeling op de aansluitingen 10 en 11. De ingang OSC1
wordt aan GND (minpool, logische nul) gelegd. Aan de uitgang OSC2 ligt de LED met zijn voorweerstand.