GRAPH 95/GRAPH 75/GRAPH 35+ GRAPH 85 SD/GRAPH 85 (Bijgewerkt naar OS 2.00) Softwareversie 2.
• De inhoud van deze gebruiksaanwijzing kan zonder kennisgeving worden gewijzigd. • Niets uit deze gebruiksaanwijzing mag worden verveelvoudigd, in enige vorm of op enige wijze, zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de fabrikant. • De opties die in hoofdstuk 13 van deze gebruiksaanwijzing beschreven worden, kunnen in bepaalde geografische gebieden niet beschikbaar zijn. Neem contact op met uw dichtstbijzijnde CASIO-verkooppunt of -verdeler voor meer informatie over de beschikbaarheid.
Inhoud Eerste kennismaking — Lees dit eerst! Hoofdstuk 1 Basisbewerking 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Toetsen ......................................................................................................................... 1-1 Weergave ...................................................................................................................... 1-2 Berekeningen invoeren en wijzigen ..............................................................................
Hoofdstuk 6 Statistische berekeningen en grafieken 1. Voor u met statistische berekeningen begint ................................................................ 6-1 2. Grafieken en berekeningen in verband met statistische waarnemingen met één variabele ....................................................................................................................... 6-4 3. Grafieken en berekeningen in verband met statistische waarnemingen met twee variabelen ...........................................
Hoofdstuk 12 Systeembeheerder 1. De systeembeheerder gebruiken ................................................................................ 12-1 2. Systeeminstellingen .................................................................................................... 12-1 Hoofdstuk 13 Uitwisselen van gegevens 1. 2. 3. 4. 5. Het koppelen van twee toestellen ............................................................................... 13-1 Sluit de rekenmachine op een computer aan....................
Eerste kennismaking — Lees dit eerst! I Over deze gebruiksaanwijzing S Verschillen in functies en scherm Deze gebruiksaanwijzing omvat meerdere rekenmachines. Niet alle functies hierboven beschreven zijn beschikbaar bij alle modellen uit deze handleiding. Alle schermen uit deze gebruiksaanwijzing tonen het scherm van de GRAPH 95 en de schermen van andere modellen kunnen enigszins verschillen.
S Menutitels • Menutitels in de gebruiksaanwijzing duiden ook aan welke toets(en) u moet gebruiken om het bijbehorende menu te openen. Het gebruik van de toets(en) voor een menu dat wordt weergegeven door te drukken op * en daarna op {LIST}, wordt als volgt weergegeven: [OPTN]-[LIST]. • Het gebruik van de toetsen (E) om naar een andere menupagina te gaan, wordt niet weergegeven in de menutitel.
Hoofdstuk 1 Basisbewerking 1.
I Toetsmarkeringen Nogal wat toetsen van de rekenmachine worden voor meerdere functies gebruikt. Deze functies worden met behulp van een kleurcode aangeduid, zodat u zeer snel en gemakkelijk kunt vinden wat u nodig hebt. Functie log 10x B Intoetsen J J ?J Hieronder staat de beschrijving van de kleurcodes die voor toetsmarkeringen worden gebruikt. Kleur • Intoetsen Geel Druk eerst op Rood Druk eerst op ? en daarna op de gewenste toets. en daarna op de gewenste toets.
3. Druk op U om het beginscherm te openen van de modus waarvan het pictogram werd geselecteerd. Hier wordt de modus STAT geopend. • U kunt ook in een bepaalde modus komen zonder het bijbehorende pictogram in het hoofdmenu aan te klikken. Daarvoor voert u het nummer of de letter in welke rechts onderaan in het pictogram staat. • Gebruik enkel de hierboven beschreven procedures om een modus te openen. Als u een andere procedure gebruikt, kunt u een modus openen die u niet wenste te openen.
Pictogram Naam van de modus Beschrijving PRGM (Programmeren) Kies deze modus om programma’s op te slaan in de programmazone en om ze uit te voeren. TVM (Tijd en geldwaarde) Kies deze modus om financiële berekeningen te maken en om de cash flow- en andere soorten grafieken op te maken. E-CON2 Kies deze modus om de optioneel beschikbare EA-200 Data Analyzer te controleren. Voor meer informatie over de modus E-CON2, download de E-CON2 handleiding (Engelse versie alleen) van op: http://edu.casio.com.
S Interpretatie van de wetenschappelijke schrijfwijze 1.2E+12 wil zeggen dat het resultaat gelijk is aan 1,2 s 1012. Om de gewone decimale schrijfwijze van dit getal te krijgen, moet u de komma 1,2 twaalf plaatsen naar rechts verschuiven, aangezien de exponent positief is. Het resultaat is dus 1.200.000.000.000. 1.2E–03 wil zeggen dat het resultaat gelijk is aan 1,2 s 10–3.
Voorbeeld 2 + 3 – 4 + 10 = A B C @?U I Veranderen van berekeningen Gebruik B en C om de cursor op de plaats te zetten waar u iets wilt veranderen, en ga dan verder zoals in de gevallen hieronder beschreven. Als u de verandering hebt aangebracht, kunt u de berekening opnieuw laten uitvoeren door op U te drukken. U kunt ook C gebruiken om naar het einde van de berekening te gaan en meer in te voeren. • U kunt invoegen of overschrijven selecteren als invoer*1.
I Gebruik van de herhalingsfunctie De herhalingsfunctie slaat de invoer van de laatste berekening op in het herhalingsgeheugen. De inhoud van het herhalingsgeheugen verschijnt als u drukt op B of op C. Als u drukt op C, verschijnt de berekening met de cursor aan het begin. Als u drukt op B verschijnt de berekening met de cursor op het einde. U kunt de invoer wijzigen en de berekening opnieuw uitvoeren. • Het herhalingsgeheugen kan enkel gebruikt worden tijdens de Lineaire invoer/uitvoer modus.
U Druk op ). De cursor gaat automatisch op de plaats van de fout staan. Verander de invoer waar nodig. B@ Laat opnieuw berekenen. U I Gegevens kopiëren en plakken via het klembord U kunt een functie, commando of andere invoer naar het klembord kopiëren (of plakken), en de inhoud van het klembord vervolgens op een andere plaats plakken. • De volgende procedures gebruiken de Lineaire invoer/uitvoer modus.
2. Gebruik de cursortoetsen om de cursor te verplaatsen en het bereik met de te knippen tekst te selecteren. 3. Druk op (CUT) om de geselecteerde tekst naar het klembord te knippen. Bij het knippen worden de oorspronkelijke karakters gewist. S Tekst plakken Plaats de cursor op de positie waar u de tekst wilt plakken, en druk op inhoud van het klembord wordt op de cursorpositie geplakt. H(PASTE).
Voorbeeld De catalogus gebruiken om het commando ClrGraph in te voeren C(CATALOG)((C)A~AU Drukken op ) of )(QUIT) sluit de catalogus. 4. De Math invoer/uitvoer modus gebruiken Wanneer u in het configuratiescherm “Math” als “Input/Output” modus selecteert (zie pagina 1-27), wordt de Math invoer/uitvoer modus ingeschakeld. Hier kunt u bepaalde functies weergeven en in natuurlijke schrijfwijze intoetsen zoals die in uw handboek staan.
Functie/symbool Intoetsen Bytes V( ) 6 Derdemachtswortel (3 ) 9 Machtswortel ,(x ) 9 ex ((ex) 6 10x J(10x) 6 (Invoer via het menu MATH*2) log(a,b) 2 7 Abs (absolute waarde) (Invoer via het menu MATH* ) 6 Eerste afgeleide*3 (Invoer via het menu MATH*2) 7 Tweede Afgeleide*3 (Invoer via het menu MATH*2) 7 Integraal*3 (Invoer via het menu MATH*2) 8 Sommatieberekening (3)*4 (Invoer via het menu MATH*2) 11 Matrix (Invoer via het menu MATH*2) 14*5 Haakjes en 1 Acco
S Invoervoorbeelden in de Math invoer/uitvoer modus In dit deel vindt u enkele voorbeelden van het functiemenu MATH en andere toetsen die u in de Math invoer/uitvoer modus kunt gebruiken. Let altijd op de juiste cursorpositie wanneer u getallen en gegevens invoert.
T @ C? D@ C U Voorbeeld 4 Voer de volgende bewerking in 2 × A 1 2 2 2 1 2 (MATH) (MAT) (2×2) @AA CC V( )AC C V( )ACC @AA U S Als de berekening niet past in het weergavevenster Een pijl naar rechts, naar links, omlaag of omhoog betekent dat de berekening doorgaat in de door de pijl aangegeven richting. Als u een pijl ziet, kunt u met de cursortoetsen naar het scherm bladeren en de gewenste gegevens bekijken.
S Invoerbeperkingen in de Math invoer/uitvoer modus Door bepaalde uitdrukkingen kan een rekenformule verticaal breder zijn dan één schermregel. De maximaal toegestane verticale breedte van een rekenformule bedraagt ongeveer twee weergaveschermen (120 pixels). Uitdrukkingen die groter zijn, kunt u niet invoeren. S Waarden en uitdrukkingen gebruiken als argumenten Een waarde of een uitdrukking die reeds werd ingevoerd, kan worden gebruikt als het argument van een functie.
Functie Oorspronkelijke uitdrukking Intoetsen Eerste afgeleide (MATH) (d/dx) Tweede afgeleide (MATH) (d2/dx2) Integraal (MATH) (E) (°dx) Sommatie 3 (MATH) (E) (3( ) • Druk in de Lineaire invoer/uitvoer modus op Zie pagina 1-6 voor meer informatie. Uitdrukking na invoeging #(INS) om de invoegmodus te activeren.
Voorbeeld @ @C # ?#(UNDO) A ?#(UNDO) I Resultaten weergeven in de Math invoer/uitvoer modus Breuken, matrices, en lijsten die in de Math invoer/uitvoer modus worden aangemaakt, worden in natuurlijke schrijfwijze weergegeven, zoals die in uw handboek staan. Voorbeeldweergave van resultaten • Breuken worden weergegeven als onechte breuken of als gemengde breuken, afhankelijk van de instelling “Frac Result” in het configuratiescherm.
• Het vermenigvuldigingsteken mag niet worden weggelaten direct vóór een onechte breuk of een gemengde breuk. Voer in dit geval altijd het vermenigvuldigingsteken in. 2 Voorbeeld: 2 s 5 A A D • A ,, V, of (x–1) intoetsen kan niet onmiddellijk gevolgd worden door opnieuw intoetsen van ,, V, of (x–1). Gebruik in dit geval haakjes om de toetscombinaties gescheiden te houden.
I Kopiëren en plakken via het klembord in de Math invoer/uitvoer modus U kunt een functie, commando of andere invoer naar het klembord kopiëren (of plakken), en de inhoud van het klembord vervolgens op een andere plaats plakken. • In de Math invoer/uitvoer modus kunt u slechts één regel bepalen als het kopieerbereik. • Het commando CUT wordt alleen in de Lineaire invoer/uitvoer modus ondersteund. Deze functie wordt niet in de Math invoer/uitvoer modus ondersteund. S Tekst kopiëren 1.
I Matrixberekeningen in de Math invoer/uitvoer modus S De dimensies van een matrix vastleggen 1. Druk in de modus RUN • MAT op K(SET UP) (Math)). 2. Druk op (MATH) om het menu MATH te openen. 3. Druk op (MAT) om het volgende menu te openen. • {2s2} … {invoer van een matrix van 2 × 2} • {3s3} … {invoer van een matrix van 3 × 3} • {msn} … {invoer van een matrix met m rijen en × n kolommen (tot 6 × 6)} Voorbeeld Maak een matrix van 2 rijen s 3 kolommen (msn) Voer het aantal rijen in.
S Een matrix die in natuurlijke schrijfwijze is opgemaakt aan een matrix in de Math invoer/uitvoer modus toewijzen Voorbeeld Wijs het resultaat toe aan Mat J A(Mat) (Ans)? A(Mat)? (J)U • Als u drukt op # terwijl de cursor linksboven in de matrix staat, wordt de volledige matrix gewist.
x x In de modus GRAPH, voer de functie y = 2 − 2 −1 in, en teken ' ' vervolgens de grafiek. Zorg er voor dat de standaardinstellingen zijn geconfigureerd in het weergavevenster (V-Window). 2 Voorbeeld 1 KGRAPHTV CC T V( )A\ V( )ACC\ @U (DRAW) Voorbeeld 2 x 1 x 2 − 1 x −1 dx in, en teken In de modus GRAPH, voer de functie y = 0 4 2 vervolgens de grafiek. Zorg er voor dat de standaardinstellingen zijn geconfigureerd in het weergavevenster (V-Window).
5. Menu Optie (OPTN) In het optiemenu vindt u wetenschappelijke functies en notaties die niet op het toetsenbord van de rekenmachine zijn aangeduid. De inhoud van het optiemenu hangt af van de modus waarin u zich bevindt als u op * drukt. • Als het toestel is ingesteld voor het twee-, acht-, tien- of zestientallig talselsel, dan verschijnt het optiemenu niet als u drukt op *.
• Voor details over de commando's bevat in het menu voor de variabele gegevens (VARS), zie het onderwerp “) toets” in de “Lijst met commando’s in de modus PRGM” (pagina 8-39). S V-WIN — De instellingen van het weergavevenster oproepen • {X}/{Y}/{T,θ} ... menu met gegevens voor de {x-as}/{y-as}/{T,θ} • {R-X}/{R-Y}/{R-T,θ} ... menu met gegevens voor de {x-as}/{y-as}/{T,θ} op het rechtse scherm bij een uitgesplitst scherm • {min}/{max}/{scal}/{dot}/{ptch} ...
• {RESLT} ... {statistische uitgevoerde waarden} • {TEST} ... {testresultaat oproepen} • {p}/{z}/{t}/{Chi}/{F}/{ p̂}/{ p̂1}/{ p̂2}/{df}/{se}/{r}/{r 2}/{pa}/{Fa}/{Adf}/{SSa}/{MSa}/{pb}/{Fb}/ {Bdf}/{SSb}/{MSb}/{pab}/{Fab}/{ABdf}/{SSab}/{MSab}/{Edf}/{SSe}/{MSe} ...
S RECR — Een rijvoorschrift*1, het interval en de inhoud van een tabel van dit voorschrift oproepen • {FORM} ... {menu met de gegevens van de rijen} • {an}/{an+1}/{an+2}/{bn}/{bn+1}/{bn+2}/{cn}/{cn+1}/{cn+2} ... {an}/{an+1}/{an+2}/{bn}/{bn+1}/{bn+2}/{cn}/ {cn+1}/{cn+2} expressies • {RANG} ... {menu met de gegevens over een tabel van een rij} • {Strt}/{End} ... {beginwaarde}/{eindwaarde} van een tabel • {a0}/{a1}/{a2}/{b0}/{b1}/{b2}/{c0}/{c1}/{c2} ...
• {?} ............ {invoercommando} • {<} .......... {uitvoercommando} • {CLR} ....... {menu met de wiscommando’s} • {DISP} ...... {menu met de weergavecommando’s} • {REL} ....... {menu met de relationele operatoren bij voorwaardelijke sprongen} • {I/O} ......... {menu met de invoer-/uitvoer-/transfercommando’s} • {:} ............. {commando voor meervoudige instructies} • {STR} .......
I Bewerken van een configuratiescherm met behulp van de functietoetsen In dit deel wordt uitgelegd welke instellingen u met de functietoetsen in het configuratiescherm kunt activeren. S Input/Output (invoer/uitvoer modus) • {Math}/{Line}*1 ... {Math}/{Linear} invoer/uitvoer modus *1 De oorspronkelijke standaardinstelling voor de GRAPH 85 SD (OS 2.00)/GRAPH 85 (OS 2.00) is de Lineaire invoer/uitvoer modus. S Mode (modus van de basisberekeningen/twee-, acht-, tien- en zestientallig talstelsel) • {Comp} ...
S Axes (assen) • {On}/{Off} ... {weergave}/{geen weergave} S Label (naam van de assen) • {On}/{Off} ... {weergave}/{geen weergave} S Display (weergave van getallen) • {Fix}/{Sci}/{Norm}/{Eng} ... instellen van {het aantal decimalen}/{het aantal beduidende cijfers}/{het interval van de wetenschappelijke schrijfwijze}/{de ingenieursnotatie} S Stat Wind (instellen van het venster voor statistische grafieken) • {Auto}/{Man} ...
S Variable (instellen voor het maken van tabellen en grafieken) • {RANG}/{LIST} ... {domein van de variabele in een tabel}/{berekenen van de tabelwaarden} S 3 Display (instellen voor de weergave van partieelsommen 3) • {On}/{Off} ... {weergave}/{geen weergave} S Slope (instellen van de weergave van de richtingscoëfficiënt (m) van de raaklijn in een punt van een kegelsnede) • {On}/{Off} ... {weergave}/{geen weergave} S Payment (berekenen van een betalingsperiode) • {BGN}/{END} ...
*1 Selectie van “Form” (formule) doet een formule in de cel als een formule verschijnen. Het “Form” heeft geen effect op de overige gegevens in de cel. *2 Geef aan in welke richting de celcursor beweegt als u drukt op U om de celinvoer op te slaan, wanneer het commando Sequence een getallentabel aanmaakt, en wanneer u gegevens uit het lijstgeheugen oproept. 9. Schermgegevens vastleggen Tijdens de bediening van de rekenmachine kunt u de huidige scherminhoud vastleggen en opslaan in een intern geheugen.
10. Als er een probleem blijft bestaan… Als u met de rekenmachine problemen ondervindt, doe dan eerst het volgende alvorens ervan uit te gaan dat het toestel niet goed werkt. I Opnieuw naar de standaardinstellingen 1. Kies in het hoofdmenu de modus SYSTEM. 2. Druk op (RSET). 3. Druk op (STUP), en druk daarna op (Yes). 4. Druk op )K om terug te keren naar het hoofdmenu. Kies nu opnieuw de modus waarin u wilt werken en voer de berekening nogmaals uit terwijl u controleert wat op het scherm gebeurt.
I Waarschuwing bij te zwakke batterijen Mocht het volgende scherm verschijnen, schakel dan onmiddellijk de rekenmachine uit en vervang de batterijen zoals elders vermeld. Blijft u het toestel verder gebruiken zonder de batterijen te vervangen, dan wordt de stroomtoevoer automatisch onderbroken om de geheugeninhoud te kunnen bewaren. De rekenmachine kan dan niet meer opnieuw worden ingeschakeld, en de geheugeninhoud kan mogelijk beschadigd raken of volledig verloren gaan.
Hoofdstuk 2 Manuele berekeningen 1. Basisberekeningen 2 I Rekenkundige berekeningen • Voer rekenkundige bewerkingen in zoals ze geschreven zijn, van links naar rechts. • Gebruik de toets om het toestandsteken ‘-’ in te voeren. • De bewerkingen worden inwendig berekend met een mantisse met 15 cijfers. Het eindresultaat wordt afgerond op een mantisse met 10 cijfers vooraleer het op het scherm verschijnt. • Zoals gebruikelijk hebben vermenigvuldiging en deling voorrang op de optelling en de aftrekking.
Voorbeeld 2 200 w 7 s 14 = 400 Voorwaarde Invoer Weergave 14U 400 K(SET UP) DD (Fix)BU)U 400.000 200 7 3 decimalen Berekening blijft gebruik maken van weergave met 10 cijfers 200 7U 14U 28.571 Ans s I 400.000 • Wordt dezelfde berekening gemaakt met een vastgelegd aantal cijfers, dan krijgt u: Het tussenresultaat wordt ook afgerond op het aantal vastgelegde decimalen in het configuratiescherm. U kunt ook het aantal decimalen opgeven om interne waarden af te ronden voor een specifieke berekening.
, 3 , log, In, ex, 10x, sin, cos, tan, Asn, Acs, Atn, sinh, cosh, tanh, sinh–1, cosh–1, tanh–1, (–), d, h, b, o, Neg, Not, Det, Trn, Dim, Identity, Ref, Rref, Sum, Prod, Cuml, Percent, List, Abs, Int, Frac, Intg, Arg, Conjg, ReP, ImP Vermenigvuldiging met weglating van het teken vóór functies van Type A, functies van Type C en haakjes 2 3, A log2, etc.
S Resultaatweergave met Weergave van een resultaat in het formaat wordt ondersteund voor het resultaat met in tot twee termen. Berekeningsresultaten in krijgen de volgende vormen. b p d' e p a b, p d p a b, p a' c f • Dit zijn de bereiken voor ieder van de coëfficiënten (a, b, c, d, e, f) die kunnen worden weergegeven in het formaat .
S Resultaatweergave met P Een resultaat wordt weergegeven als P in de volgende gevallen. • Als het resultaat kan worden weergegeven in de vorm van nP n is een geheel getal tot |106|. • Als het resultaat kan worden weergegeven in de vorm van a + b b P of P c c Maar, {aantal a cijfers + aantal b cijfers + aantal c cijfers} moet 9 of minder zijn als b b of wordt herleid.*1*2 Het maximum aantal toegestane c cijfers is c c bovenstaande a + drie.
verschijnen. Als dat gebeurt, is elke andere handeling onmogelijk. U vindt meer informatie over fouten in de “Lijst met mogelijke foutmeldingen” op pagina A-1. • Als een foutmelding verschijnt, zijn de meeste toetsen van de rekenmachine niet meer actief. Druk op ) om de fout op te heffen en de normale werking verder te zetten. I Geheugencapaciteit Elke keer als u op een toets drukt, worden één byte of twee bytes geheugenruimte gebruikt.
Voorbeeld 2 Voeg 456 toe aan de variabele A en sla het resultaat op in de variabele B ?T(A) CDE? ?J(B)U S Dezelfde waarde toekennen aan meer dan één variabele [waarde]?[naam van de eerste variabele]? (~)[naam van de laatste variabele]U • U mag “ r” of “ Q ” niet gebruiken als naam voor een variabele. Voorbeeld Ken de waarde 10 toe aan de variabelen A tot F @???T(A) ? (~)?R(F)U S Geheugen van de string U kunt tot 20 strings opslaan (genoemd Str 1 tot Str 20) in het geheugen voor de string.
S Een voorschrift opslaan Voorbeeld Sla de uitdrukking (A+B) (A–B) op in het geheugen van de functietoets 1 ?T(A) ?J(B) ?T(A) ?J(B) * (E) (E) (FMEM) (STO)@U ))) • Is er reeds een uitdrukking opgeslagen in het geheugen van een functietoets en kent u opnieuw een uitdrukking toe aan datzelfde geheugen, dan wordt de oude uitdrukking gewist en de nieuwe opgeslagen. • U kunt ook gebruik maken van ? om een functie op te slaan in het functiegeheugen in een programma.
S Een voorschrift wissen Voorbeeld Wis de inhoud van het geheugen met functietoets 1 * (E) (E) (FMEM) (STO)@U • In feite slaat u een nieuwe uitdrukking op, maar omdat er geen uitdrukking op het scherm staat, wordt het geheugen met leegte overschreven. I Functie voor het laatste resultaat Deze functie slaat telkens u drukt op U het laatste resultaat op in het geheugen voor het laatste resultaat (Answer), tenzij er een foutmelding verschijnt wanneer u drukt op U.
I Verder rekenen na een tussenresultaat Het toestel geeft u de mogelijkheid om op een eenvoudige manier een tussenresultaat te berekenen en dan verder te gaan. Voorbeeld 1w3= 1w3s3= @ BU (en dan verder) BU Deze werkwijze kan ook worden toegepast met functies van Type B (x2, x–1, x!, pagina 2-2), +, –, ^(xy), x , ° ’ ”, etc. 3. De hoekeenheid en weergave van getallen instellen Voordat u aan een berekening begint, moet u de gewenste hoekeenheid en weergave van getallen opgeven in het configuratiescherm.
S Het aantal beduidende cijfers aanduiden (Sci) Voorbeeld Kies voor drie beduidende cijfers (Sci)BU Druk op de functietoets die onder het gewenste aantal staat (n = 0 tot 9). Het cijfer 0 staat hier voor 10 beduidende cijfers. • De resultaten worden afgerond op het gekozen aantal beduidende cijfers. S De intervalgrenzen van de wetenschappelijke schrijfwijze instellen (Norm 1/Norm 2) Druk op (Norm) om van de ene begrenzing naar de andere over te gaan.
S Combinatie- en kansberekeningen (PROB) [OPTN]-[PROB] • {x!} ... {Druk hierop na het invoeren van een waarde om de faculteit van de waarde te verkrijgen} • {nPr}/{nCr} ... {permutatie}/{combinatie} • {RAND} ... {genereren van toevalsgetallen} • {Ran#}/{Int}/{Norm}/{Bin}/{List} ...
• {ENG}/{ENG} ... verplaatst de (decimale) komma in het weergegeven getal drie cijfers naar {links}/{rechts} en {vermindert}/{vermeerdert} de exponent met drie. Wordt ondertussen de ingenieursnotatie gebruikt, dan verandert het ingenieurssymbool ook. • De menuopties {ENG} en { ENG} verschijnen alleen als er een resultaat wordt weergegeven op het scherm. I Hoekeenheden • Let erop dat in het configuratiescherm de rubriek modus is ingesteld op “Comp”.
Voorbeeld Invoer log 1,23 (log101,23) = 0,08990511144 J1.23U log28 = 3 * (CALC) (E) (logab) 2 (–3)4 = (–3) s (–3) s (–3) s (–3) = 81 7 1 7 123 (= 123 ) = 1,988647795 8 U 3 ,4U ,(x )123U 7 • De Lineaire invoer/uitvoer modus en de Math invoer/uitvoer modus geven verschillende resultaten wanneer twee of meer machten als serie worden ingevoerd, zoals: 2 , 3 , 2.
• n is het aantal pogingen. RanList# genereert het aantal toevalsgetallen dat overeenkomt met n en ze weergeeft op het scherm ListAns. Er moet een waarde worden ingevoerd voor n. • “a” is de willekeurigheidsorde. Toevalsnummers worden verkregen als niets wordt ingevoerd voor “a”. Invoer van een geheel getal 1 tot 9 voor a geeft het overeenkomstige toevalsgetal in volgorde. • Uitvoer van de functie Ran# 0 initialiseert de volgordes voor Ran# en RanList#.
S Genereren van gehele toevalsgetallen (RanInt#) RanInt# genereert gehele toevalsgetallen die tussen twee specifieke gehele getallen liggen. RanInt# (A, B [,n]) A
Voorbeeld Invoer RanBin# (5, 0,5) (Produceert willekeurig het aantal keren kruis dat mag worden verwacht in overeenstemming met binomiale verdeling voor vijf keer tossen als de kansverdeling van kruis 0,5 is.) * (E) (PROB) (RAND) (Bin) 5 0.5 U RanBin# (5, 0,5, 3) (Voert dezelfde volgorde bij het tossen uit zoals hierboven beschreven, drie keer en geeft het resultaat weer in een lijst.) * (E) (PROB) (RAND) (Bin) 5 0.
Formule 10 P4 = 5040 Voorbeeld 2 Invoer 10* (E) (PROB) (nPr) 4U Bereken het aantal manieren om 4 uit 10 elementen te kiezen, niet in volgorde en zonder herhaling Formule 10 C4 = 210 Invoer 10* (E) (PROB) (nCr) 4U I Grootste gemene deler (GCD), kleinste gemeen veelvoud (LCM) Voorbeeld Invoer Grootste gemene deler bepalen van 28 en 35 (GCD (28, 35) = 7) * (E) (NUM) (E) (GCD) 28 35 U Kleinste gemeen veelvoud bepalen van 9 en 15 (LCM (9, 15) = 45) * (E) (NUM) (E) (LCM) 9 U 15 I Rest van de delin
*1 Breuken kunnen worden omgezet naar decimale waarden en omgekeerd. *2 Als het totaal aantal karakters, dus het aantal cijfers én de scheidingstekens, groter is dan 10, wordt de gebroken vorm automatisch omgezet in een decimaal getal. *3 Berekeningen waarin decimale getallen en gebroken vormen voorkomen krijgen een decimaal getal als resultaat. • Druk op ,( ) om te schakelen tussen weergave als gemengde breuk en als onechte breuk.
S Over bewerkingen met logische operatoren • Een bewerking met logische operatoren geeft altijd 0 of 1 als resultaat. • De volgende tabel geeft alle mogelijke resultaten van bewerkingen met AND, OR en XOR weer. Waarde of uitdrukking A Waarde of uitdrukking B A AND B A OR B A XOR B Ax0 Bx0 1 1 0 Ax0 B=0 0 1 1 A=0 Bx0 0 1 1 A=0 B=0 0 0 0 • De volgende tabel toont de resultaten van de bewerkingen met de logische operator NOT. Waarde of uitdrukking A NOT A Ax0 0 A=0 1 5.
Voorbeeld Bereken de rest van 107 ÷ 7 @?F* (CALC) (E) (E) (Rmdr)F U I Simplificatie [OPTN]-[CALC]-[Simp] De functie “ Simp” kan worden gebruikt om breuken handmatig te vereenvoudigen. De volgende bewerkingen kunnen worden gebruikt om simplificatie uit te voeren als een niet vereenvoudigd resultaat op het scherm verschijnt. • {Simp} U ... Deze functie vereenvoudigt automatisch het weergegeven resultaat met gebruik van het kleinste beschikbare priemgetal.
• Er doet zich een fout voor als simplificatie niet kan worden uitgevoerd met de specifieke deler. • Uitvoeren van Simp als een waarde die niet kan worden vereenvoudigd wordt weergegeven, doet terugkeren naar de oorspronkelijke waarde, zonder weergave van “F=”. I Berekenen van een nulpunt (Solve) [OPTN]-[CALC]-[Solve] Deze commando’s kunt u nulpunten berekenen.
Voorbeeld Los de functie x2 – 5x – 6 = 0 * (CALC) (SolvN) TV DT E U ) I Berekenen van een eerste afgeleide [OPTN]-[CALC]-[d/dx] Om een eerste afgeleide te berekenen, kunt u kiezen tussen twee formules.
wordt de grafiek getekend met de dezelfde nauwkeurigheid als voor een gewone berekening van een afgeleid getal. • U kunt ook de invoer van het afgeleide punt weglaten door het volgende formaat voor de afgeleide grafiek te gebruiken: Y2=d/dx(Y1). In dit geval wordt de waarde van de variabele X als afgeleide punt gebruikt. Voorzorgen bij differentiaalrekenen • In de functie f(x), kunt u enkel X als variabele kiezen.
Voorbeeld Bereken de tweede afgeleide in het punt x = 3 van de functie y = x3 + 4x2 +x–6 Hier gebruiken we een tolerantiewaarde tol = 1E – 5 Invoeren van de functie f(x). * (CALC) (d2/dx2) T,B CTV T E Voer 3 in als het punt a, waarvoor u het afgeleid getal wilt berekenen. B Voer de tolerantiewaarde in. @ D U Voorzorgen bij berekenen van een tweede afgeleide • In de functie f(x), kunt u enkel X als variabele kiezen.
I Berekeningen van een bepaalde integraal [OPTN]-[CALC]-[°dx] Om een bepaalde integraal te berekenen, kunt u kiezen tussen twee formules. * (CALC) (°dx) f(x) a b tol (a: beginpunt, b: eindpunt, tol: tolerantie) b f(x), a, b, tol) a f(x)dx Gebied van b f(x)dx is berekend a Zoals hierboven weergegeven, worden integraalberekeningen uitgevoerd door de berekening van de integraalwaarden van a tot b van de functie y = f (x) waarbij a x b, en f (x) 0.
(2) Voor integratie over een groot interval [a, b] is het soms aangewezen dit interval in deelintervallen te verdelen en hierop apart te integreren. De som van deze deelintegralen is meestal nauwkeuriger. b f(x)dx = a • Drukt u op berekening. x 1 x 2 f(x)dx + a x f(x)dx +.....
3 voorzorgen bij berekeningen • De waarde van de gespecificeerde variabele verandert bij een sommatie (3). Zorg er voor dat u voordat u de berekening uitvoert een geschreven notitie bij de hand houdt van de waarden van de gespecificeerde variabele die u later nodig zou kunnen hebben. • U kunt de variabele van deze functie slechts één keer gebruiken als begin van de rij ak. • Voor de beginterm (A) van de rij ak en voor de eindterm (B) van de rij ak kunt u alleen gehele getallen invoeren.
• In de functie f (x) kunt u enkel X als variabele kiezen. De andere letters (A t/m Z, zonder X, r, θ) worden als constanten beschouwd, zodat in de berekeningen met de daaraan toegekende waarde (n) zal gerekend worden. • De invoer van n en het sluiten van de haken mag u weglaten. • Discontinue punten of intervallen waarin zich grote veranderingen voordoen, kunnen de nauwkeurigheid van de berekening negatief beïnvloeden.
• { rθ}/{ a+bi} ... om het resultaat om te zetten in {poolcoördinaten}/ {cartesische coördinaten} • U kunt ook gebruik maken van ?(i) in plaats van * (CPLX) (i). • Oplossingen voor de modi Real, a+bi en rθ verschillen voor machten en wortels (xy) wanneer x < 0 en y = m/n wanneer n een oneven getal is. Voorbeeld: 3x (– 8) = – 2 (Real) = 1 + 1,732050808i (a+bi) = 260 (rθ) • Druk op “ ” om de (rθ) operateur in te voeren in de poolcoördinaatuitdrukking I De hoofdbewerkingen T().
Voorbeeld Bereken de modulus (r) en het argument (θ) van het complex getal 3 + 4i, met de zestigdelige graden als ingstelde hoekeenheid As van de coëfficiënten van het imaginair deel As van het reëel deel * (CPLX) (Abs) B C (i) U (Berekening van de modulus) * (CPLX) (Arg) B C (i) U (Berekening van het argument) • Het resultaat voor het argument hangt dus af van de ingestelde hoekeenheid (zestigdelige graden, radialen of honderddelige graden).
I Omzetting van poolcoördinaten en cartesische coördinaten [OPTN]-[CPLX]-[ rθ]/[ a+bi] Ga als volgt te werk om een complex getal in cartesische coördinaten om te zetten in poolcoördinaten en omgekeerd.
• De lettersymbolen gebruikt in het zestientallig talstelsel verschijnen op het scherm in een andere lay-out dan de gewone (hoofd) letters. Gewone tekst A B C D E F Zestientallig geschreven getallen S T U V W X T J ( Q A R Toetsen • De grenzen waarbinnen de getallen voor deze talstelsels kunnen vallen, zijn de volgende.
S Getallen uit verschillende talstelsels invoeren Voorbeeld Voer 12310, in als het zestientallig talstelsel is ingesteld K(SET UP) Selecteer “Modus”, en druk op (Hex)). (d~o) (d)@ABU I Tegengestelden en logische bewerkingen Als één van de talstelsels is ingesteld, drukt u op (LOG) om een menu met tegengestelden en logische operatoren op te roepen. • {Neg} ... {tegengestelde}*1 • {Not}/{and}/{or}/{xor}/{xnor} ...
I Omzetten van talstelsels Druk op (DISP) om een menu met omzettingsfuncties voor talstelsels te openen. • { Dec}/{ Hex}/{ Bin}/{ Oct} ... het getal op het scherm omzetten in {tientallig}/ {zestientallig}/{tweetallig}/{achttallig} talstelsel S Een getal op het scherm omzetten in een ander talstelsel Voorbeeld Zet het getal 2210 om in een twee- of achttallig getal (ingesteld is tientallig) K(SET UP) Selecteer “Modus”, en druk op (Dec)). (d~o) (d)AAU ) (DISP) ( Bin)U ( Oct)U 8.
• Bij elke matrixberekening wordt het nieuwe resultaat opgeslagen in het geheugen voor de laatste matrix. De vorige inhoud van dit geheugen wordt dan gewist en kan niet meer worden opgeroepen. • Het opslaan van waarden in het matrixgeheugen heeft geen invloed op het geheugen voor de laatste matrix. I Matrices invoeren en bewerken Druk op ( MAT) om het scherm Matrix Editor weer te geven. Met de Matrix Editor kunt u matrices invoeren en bewerken.
S Elk element van een matrix een waarde toekennen Voorbeeld Voer in de matrix B de volgende gegevens in: 1 2 3 4 5 6 De volgende bewerking is het vervolg van het rekenvoorbeeld op de vorige pagina. @UAUBU CUDUEU (Het gegeven wordt ingevoerd in het aangeklikte element. Bij elke druk op U, wordt het volgende element rechts aangeklikt).
S Rijrekenen Het volgende menu verschijnt wanneer u drukt op (R-OP) terwijl de matrix die u wilt bewerken opgeroepen is. • {Swap} ... {om twee rijen om te wisselen} • {sRw} ... {om een rij met een getal te vermenigvuldigen} • {sRw+} ... {om een rij te vervangen door de som van die rij en het product van een andere rij en een getal} • {Rw+} ...
Voer het rijnummer in van de rij die vervangen moet worden. BUU * Een complex getal kan ook worden ingevoerd als een vermenigvuldiger (k). S Een rij vervangen door de som van die rij en een andere rij Voorbeeld Vervang rij 3 door de som van rij 3 en rij 2: (R-OP) (Rw+) Voer het rijnummer van de op te tellen rij in. AU Voer het rijnummer in van de rij die moet vervangen worden. BUU S Operaties op rijen • {DEL} ... {om een rij te wissen} • {INS} ... {om een rij in te voegen} • {ADD} ...
S Bewerking met kolommen • {DEL} ... {om een kolom te wissen} • {INS} ... {om een kolom in te voegen} • {ADD} ... {om een kolom toe te voegen} S Een kolom wissen Voorbeeld Kolom 2 wissen (COL)C (DEL) I Een matrix bewerken met matrixcommando’s [OPTN]-[MAT] S Matrixcommando’s oproepen 1. Kies in het hoofdmenu de modus RUN • MAT. 2. Druk vervolgens op * om het optiemenu weer te geven. 3. Druk nu op (MAT) om het menu met matrixcommando’s te openen.
Voorbeeld Voer in de matrix A de volgende gegevens in: ([) ( [ )@ B D (]) ( [ )A C E (]) ( ] )?* (MAT) 1 3 5 2 4 6 (Mat)?T(A) U Naam van de matrix • De maximumwaarde van m en n is 999. • Een foutmelding verschijnt als u gegevens wilt opslaan en het aangesproken geheugen vol is. • Bovenstaand formaat kunt u ook gebruiken als u in een programma gegevens wilt invoeren in een matrix. S Een eenheidsmatrix opmaken [OPTN]-[MAT]-[Iden] Gebruik het Iden-commando om een eenheidsmatrix aan te maken.
S Aan een element van een matrix een waarde toekennen of de waarde van een element oproepen [OPTN]-[MAT]-[Mat] Als u het Mat-commando gebruikt om een element te bewerken, dan dient u te weten dat het toestel voor deze invoer het volgende formaat verwacht.
• U kunt het geheugen voor de laatste matrix gebruiken om de resultaten van de vorige invoer toe te kennen en veranderingen aan te brengen aan een variabele in een matrix. Om dit te doen, gebruik de volgende syntax. Fill (n, Mat A) Augment (Mat A, Mat B) m Mat G In het bovenstaande zijn A, B, en G de variableen van A tot Z, en n is een andere waarde. Het bovenstaande tast de inhoud van het geheugen voor de laatste matrix.
S Rekenkundige bewerkingen met matrices Voorbeeld 1 [OPTN]-[MAT]-[Mat]/[Iden] Tel matrix A en matrix B op (Matrix A + Matrix B): A= 1 1 2 1 B= 2 3 2 1 * (MAT) (Mat)?T(A) (Mat)?J(B)U Voorbeeld 2 Vermenigvuldig de twee matrices uit voorbeeld 1 met elkaar (Matrix A s Matrix B) * (MAT) (Mat)?T(A) (Mat)?J(B)U • De twee matrices moeten dezelfde dimensies hebben om ze te kunnen optellen of aftrekken. Als dat niet het geval is, verschijnt een foutmelding.
Matrix A = 1 2 3 4 5 6 * (MAT) (Trn) (Mat) ?T(A)U S Operaties op rijen [OPTN]-[MAT]-[Ref] Dit commando gebruikt het eliminatie algoritme in het vlak van Gauss om de operaties op rijen van een matrix te vinden. Voorbeeld Om de operaties op rijen van de volgende matrix te vinden: Matrix A = 1 2 3 4 5 6 * (MAT) (E) (Ref) (E) (Mat)?T(A)U S Herleide operaties op rijen [OPTN]-[MAT]-[Rref] Dit commando vindt de herleide operaties op rijen van een matrix.
* (MAT) (Mat) (x–1)U ?T(A) • Alleen van een vierkante matrix (zelfde aantal rijen en kolommen) kan een inverse berekend worden. Als u probeert de inverse van een niet-vierkante matrix te berekenen, verschijnt een foutmelding. • Een matrix waarvan de determinant 0 is, heeft geen inverse. Als u probeert de inverse van zo’n matrix te berekenen, verschijnt een foutmelding. • Van matrices waarvan de determinant bijna 0 is, zullen de inversen niet heel precies worden berekend.
Matrix A = 1 –2 –3 4 * (E) (NUM) (Abs) * (MAT) (Mat)?T(A)U S Rekenen met complexe getallen met een matrix Voorbeeld Bepaal de absolute waarde van een matrix met de volgende complexe getallen als elementen: Matrix D = –1 + i 1+i 1+i –2 + 2i * (E) (NUM) (Abs) * (MAT) (Mat)?Q(D)U • De volgende functies kunnen samen met complex getallen worden gebruikt. i, Abs, Arg, Conjg, ReP, ImP, a+bi, rQ Merk echter op dat “ a+bi” en “ rQ” niet kunnen gebruikt worden in de Lineaire invoer/ uitvoer modus.
Weergavenaam Categorie Weergavenaam Categorie Weergavenaam Categorie LENG Lengte TMPR Temperatuur PRES Druk AREA Zone VELO Snelheid ENGY Energie/werk VLUM Volume MASS Massa PWR Macht TIME Tijd FORC Kracht/Gewicht U kunt iedere eenheid uit een categorie omzetten in een andere eenheid uit dezelfde categorie. • Proberen omzetten van een eenheid uit een categorie (zoals “AREA”) in een eenheid uit een andere categorie (zoals “TIME”) levert een foutmelding (Conversion ERROR) op.
I Commandolijst voor omzetting van eenheden Cat. Weergavenaam Eenheid fm fermi cm3 kubieke centimeter Å ångström mL milliliter Mm micrometer mm millimeter m3 kubieke meter cm centimeter in3 kubieke inch m meter ft3 kubieke voet km kilometer AU astronomische eenheid l.y.
Eenheid graden Celsius Pa pascal K Kelvin kPa kilopascal °F graden Fahrenheit mmH2O millimeter water °R graden Rankine mmHg millimeter kwik m/s meter per seconde km/h kilometer per uur knot ft/s u mg atmosfeer inH2O inch/water knoop inHg inch kwik voet per seconde lbf/in2 pond per vierkante inch Druk atm mijl per uur bar kgf/cm2 atomaire massa-eenheid eV milligram kilogramkracht per vierkante centimeter elektronvolt gram kg kilogram calth calorieth metrische ton
Hoofdstuk 3 Lijsten Een lijst is een opslagplaats voor diverse gegevensitems. Met deze rekenmachine kunt u in zes bestanden telkens 26 lijsten opslaan. De inhoud van deze lijsten kunt u gebruiken in rekenkundige bewerkingen, in berekeningen met statistieken en ook nog bij het werken met grafieken.
• U kunt ook het resultaat van een uitdrukking of een complex getal in een element invoeren. • In een enkele lijst kunt u getallen invoeren in maximaal 999 elementen. S Een reeks getallen invoeren 1. Gebruik de cursortoetsen om de naar een andere lijst te verplaatsen. 2. Druk op ( { ), en voer daarna de gewenste getallen in, waarna u na elk getal op drukt. Druk ten slotte, nadat het laatste getal is ingevoerd, op ( } ). ( { )E F G ( } ) 3.
S De inhoud van een element wijzigen 1. Gebruik de cursortoetsen om het element aan te klikken waarin u de inhoud wilt wijzigen. 2. Druk op (E) (EDIT). 3. Wijzig de gewenste gegevens. S Een element wissen 1. Gebruik de cursortoetsen om het element aan te klikken dat u wilt wissen. 2. Druk op (E) (DEL) om het getal in het aangeklikte element te wissen en om alle getallen die eronder staan één element naar boven te schuiven. • Het wissen van een element in een lijst wijzigt niets aan de andere lijsten.
3. Voer de naam in en druk op U. • Als u een naam in alfanumerieke tekens wilt invoeren, drukt u op ALPHA-LOCK te kiezen. ? om de modus Voorbeeld: YEAR (Y)A(E)T(A)E(R)U • Als u de volgende bewerking uitvoert, verschijnt een subnaam in de modus RUN • MAT. @(List) n ( [ )? ( ] )U (n = lijstnummer van 1 tot 26) • Voor de subnaam kunt u maximaal 8 bytes gebruiken. Alleen de tekens die in het element List Editor passen, worden weergegeven.
Stijgende grootte 1. Druk als de lijsten op het scherm staan op (E) (TOOL) (SRT • A). 2. De mededeling “How Many Lists?:” verschijnt. Druk nu op 2 omdat in totaal twee lijsten zullen veranderen. AU 3. Voer als antwoord op de mededeling “Select Base List List No:” het nummer in van de lijst die u in stijgende grootte wilt ordenen. Hier voert u 1 in om aan te geven dat List 1 geordend moet worden. @U 4.
• De invoer van (List) in de bovenstaande bewerking mag u weglaten. • Alle lijsten moeten hetzelfde aantal gegevensitems bevatten. Zo niet, krijgt u een foutmelding.
Ziehier het resultaat van List 1: S Een reeksgetallenin een lijst invoeren * (LIST) (Seq) U [OPTN]-[LIST]-[Seq] • Het resultaat van deze berekening wordt opgeslagen in het geheugen voor de laatste lijst (ListAns). Voorbeeld Voer de reeks getallen 12, 62, 112 in een lijst in met de functie f(x) = X2. Gebruik beginwaarde 1, eindwaarde 11, en toename 5.
S Het gemiddelde van de getallen van een lijst berekenen [OPTN]-[LIST]-[Mean] * (LIST) (E) (Mean) (E) (E) (List) U Voorbeeld Bereken het gemiddelde van List 1 (36, 16, 58, 46, 56) * (LIST) (E) (Mean) (E) (E) (List)@ U S De mediaan van de getallen van een lijst berekenen als aan die getallen een frequentie is toegekend [OPTN]-[LIST]-[Med] Deze bewerking gebruikt twee lijsten: de lijst met de getalwaarden en die met de frequentie van elke waarde.
S Hetproduct van de getallen van een lijst berekenen [OPTN]-[LIST]-[Prod] * (LIST) (E) (E) (Prod) (E) (List) U Voorbeeld Bereken het product van List 1 (2, 3, 6, 5, 4) * (LIST) (E) (E) (Prod) (E) (List)@U S De cumulatieve frequentie van elk waarnemingsgetal berekenen [OPTN]-[LIST]-[Cuml] * (LIST) (E) (E) (Cuml) (E) (List) U • Het resultaat van deze berekening wordt opgeslagen in het geheugen voor de laatste lijst (ListAns).
Voorbeeld Bereken de verschillen tussen de opeenvolgende getallen van List 1 (1, 3, 8, 5, 4) * (LIST) (E) (E) ( ) @U 3–1= 8–3= 5–8= 4–5= • U kunt de opslagplaats in het lijstgeheugen opgeven voor het resultaat van een berekening met een lijst die in het geheugen voor de laatste lijst (ListAns) wordt opgeslagen. Als u bijvoorbeeld “ List 1 m List 2” opgeeft, wordt het resultaat van List 1 opgeslagen in List 2. • De nieuwe List heeft één element minder dan de originele lijst.
S Om de subnaam te speecificeren van een lijst gemaakt in List Editor 1. Voer in de RUN • MAT modus, de volgende toetsbewerking uit. * (LIST) (List) • Voer het “List” commando in. 2. Voer de subnaam in van de lijst die u wilt specificeren. Doe dit tussen dubbele aanhalingstekens (" "). Voorbeeld: "QTY" S Rechtstreeks een lijst getallen invoeren Om rechtstreeks in te voeren gebruikt u {, }, en Voorbeeld .
• De opgeroepen lijstgetallen worden ook opgeslagen in het geheugen voor de laatste lijst (ListAns). Via dit geheugen kunt u ze dan in een berekening invoeren.
6. Open de modus STAT en controleer of de kolom Y1 in de modus TABLE gekopieerd is naar List 1. I Wetenschappelijke berekeningen met lijsten Lijsten kunt u in wetenschappelijke berekeningen op dezelfde manier gebruiken als getallen. Is het resultaat van zo’n berekening een lijst, dan wordt deze lijst opgeslagen in het geheugen voor de laatste lijst (ListAns). Voorbeeld Bereken sin (List 3) met List 3 41 65 22 Gebruik radialen als hoekeenheid. Q* (LIST) (List)BU 4.
Hoofdstuk 4 Oplossen van vergelijkingen Kies in het hoofdmenu de modus EQUA. • {SIML} ... {stelsels eerstegraadsvergelijkingen met 2 tot 6 onbekenden} • {POLY} ... {tweede- of zesdegraadsvergelijkingen} • {SOLV} ... {variabele in een formule} 1. Stelsels eerstegraadsvergelijkingen Met dit toestel kunt u stelsels eerstegraadsvergelijkingen met twee tot zes onbekende oplossen.
K EQUA (SIML) (3) CU@U AU @U @UEUBU@U DUCU@U FU (SOLV) • Interne berekeningen worden met een 15-cijferige mantisse uitgevoerd, maar de resultaten worden weergegeven me een 10-cijferige mantisse en een 2-cijferige exponenet. • Het toestel berekent de oplossing van het stelsel eerstegraadsvergelijkingen door de inverse matrix te berekenen van de coëfficiënten van de vergelijkingen.
• U kunt op elk ogenblik de zojuist ingevoerde waarde voor de coëfficiënt annuleren door te drukken op ) voordat u drukt op U om de coëfficiënt op te slaan. De coëfficiënt wordt dan teruggezet op de oorspronkelijke waarde. Vervolgens kunt u een andere waarde invoeren. • U kunt de waarde van een coëfficiënt veranderen nadat deze weggeschreven is door te drukken op U en de cursor te plaatsen op de coëfficiënt die u wilt bewerken. Voer vervolgens de nieuwe waarde in.
• Druk na de berekening op (REPT), wijzig de waarden van de coëfficiënt en bereken de waarde opnieuw. 3. Berekeningen oplossen (Solve) Met de Solve Calculations-modus kunt u de waarde van een variabele in een formule oplossen, zonder de vergelijking te hoeven oplossen. 1. Kies in het hoofdmenu de modus EQUA. 2. Kies de modus SOLV (Solver)en voer de vergelijking in zoals die geschreven is. • Voert u geen gelijkteken in, dan veronderstelt het toestel dat de formule op 0 herleid is, m.a.w.
Hoofdstuk 5 Grafieken Selecteer in het hoofdmenu het pictogram voor het grafiek- of tabeltype dat u respectievelijk wilt tekenen of maken.
(TYPE) (Y=) ... cartesische coördinaten (Y=f(x) type) (r=) ... poolcoördinaten (Parm) ... voorschrift waarin x en y van een parameter afhangen (X=) ... cartesische coördinaten(X=f(y) type) (CONV) ( Y=) tot ( Yb) (E) ( X=) tot ( Xb) ... verandert het functietype (E) (Y>) tot (Yb) .... Y ongelijkheid aan de linkerkant (E) (E) (X>) tot (Xb) .... X ongelijkheid aan de linkerkant Herhaal deze stap om het gewenste aantal voorschriften in te voeren.
2. Controleren wat op een grafisch scherm wordt weergegeven I Instellen van het weergavevenster (V-Window) Gebruik het scherm met het weergavemenu om het bereik van de x- en y-assen te definiëren en om de schaal op elke as te regelen. U moet steeds de gewenste parameters voor het weergavevenster instellen voordat u een grafiek laat tekenen. S Het weergavevenster (V-Window) instellen 1. Kies in het hoofdmenu de modus GRAPH. 2. Druk op (V-WIN) om het scherm met het weergavemenu op te roepen.
• Als u de parameters van het weergavevenster verandert, verdwijnt de grafiek en verschijnen de nieuwe assen. • Als u de waarde Xmin of Xmax verandert, wordt de waarde Xdot automatisch aangepast. Als u de waarde Xdot verandert, wordt de waarde Xmax automatisch aangepast.
Voorbeeld Teken de grafiek y = x2 + 3x – 2 in het interval −2 x 4. Gebruik de volgende instellingen voor het weergavevenster (V-Window).
Zoomfactor voor het vergroten van een kader 3. Gebruik de cursortoetsen om de cursor ( ) in het midden van het scherm te plaatsen op de gewenste positie van de kaderrand, en druk daarna op U. 4. Gebruik de pijltoetsen om de cursor te verplaatsen. Er wordt een kader weergegeven op het scherm. Verplaats de cursor tot het gebied dat u wilt vergroten in het kader past, druk daarna op U om dit te vergroten.
2. Druk op de functietoets voor het grafiektype dat u wilt opgeven. I Grafiekvoorschriften opslaan S Een voorschrift in cartesische coördinaten opslaan (Y=) Voorbeeld Sla het volgende voorschrift op in de geheugenzone Y1: y = 2x2 – 5 (TYPE) (Y=) (Definieert het voorschrift in cartesische coördinaten.) ATV D(Invoer van het voorschrift.) U (Opslaan van het voorschrift.) • U kunt een voorschrift niet opslaan in een geheugenzone waar al een voorschrift van een ander type staat.
S Waarden toewijzen aan de coëfficiënten en variabelen van een grafiekvoorschrift Voorbeeld Wijs de waarden –1, 0, en 1 toe aan variabele A in Y = AX2−1, en teken voor elke waarde een grafiek (TYPE) (Y=) ?T(A)TV @U ) (GRPH) (Y)@ ?T(A) (=) @ U ) (GRPH) (Y)@ ?T(A) (=)? U ) (GRPH) (Y)@ ?T(A) (=)@ U DDDD (SEL) (DRAW) De bovenstaande 3 weergaven zijn gemaakt met de Trace-functie. Zie “Functieanalyse” (pagina 5-30) voor meer informatie.
S Het voorschrifttype wijzigen *1 1. Druk terwijl de lijst met grafiekvoorschriften op het scherm staat op D of op A om de zone aan te klikken waar het voorschrift staat waarvan u het type wilt wijzigen. 2. Druk op (TYPE) (CONV). 3. Selecteer het nieuwe voorschrifttype. Voorbeeld Om de functie in geheugengebied Y1 te wijzigien van y = 2x2 – 3 in y < 2x2 – 3 (TYPE) (CONV) ( Y<) (Wijzigt het voorschrifttype in “Y<”.
• Grid (Grafiekraster): On (Axes: On Label: Off) Deze instelling laat een raster op het scherm verschijnen. • Axes (Assen): Off (Label: Off Grid: Off) Deze instelling tekent de assen niet op het scherm. • Label (Naam van de assen): On (Axes: On Grid: Off) Deze instelling laat de namen van de x- en y-assen op I Geheugen voor menu’s met voorschriften van grafieken In het (grafisch) geheugen voor menu’s met voorschriften van grafieken kunt u 20 verschillende menu’s opslaan en later opnieuw oproepen.
• Als u een menu met voorschriften van grafieken oproept, worden de huidige gegevens in de lijst met grafiekvoorschriften gewist. 4. Een grafiek in het afbeeldingsgeheugen opslaan U kunt tot 20 grafische voorstellingen opslaan in de grafiekgeheugens en zo’n grafische voorstelling later opnieuw oproepen. U kunt ook boven op een grafiek die reeds op het scherm staat, zo’n opgeslagen grafische voorstelling tekenen. S Een grafische voorstelling opslaan in het grafiekgeheugen 1.
S Hoofdscherm De grafiek op het hoofdscherm wordt van een voorschrift getekend. S Deelscherm De grafiek op het deelscherm wordt gemaakt door de grafiek op het hoofdscherm te kopiëren of erop te zoomen. U kunt zelfs verschillende instellingen voor het weergavevenster opgeven voor het hoofdscherm en het deelscherm. S Om de grafiek in het deelscherm te kopiëren 1. Kies in het hoofdmenu de modus GRAPH. 2. Kies in het configuratiescherm “G + G” voor de optie Dual Screen. 3.
(TYPE) (Y=)T T T @ @ U (DRAW) * (COPY) • Druk terwijl een grafiek op het scherm staat op stap 4. om terug te keren naar het scherm in 6. Handmatig tekenen I Grafiek met voorschrift in cartesische coördinaten Met het commando GRAPH in de modus RUN • MAT kunt u grafieken met voorschriften in cartesische coördinaten tekenen. 1. Kies in het hoofdmenu de modus RUN N • MAT AT. 2. Stel het weergavevenster in (V-Window). 3.
Grafiek met voorschrift in cartesische coördinaten • sin x • Acs x • tanh x • x • 10x • d (x) dx • cos x • Atn x • sinh–1 x • x2 • ex 2 • d 2 (x) dx • tan x • sinh x • cosh–1 x • log x • x–1 Grafiek met poolcoördinaten • sin Q • Acs Q • tanh Q • Q • 10Q • Asn x • cosh x • tanh–1 x • lnx • 3 x • cos Q • Atn Q • sinh–1 Q • Q2 • eQ • tan Q • sinh Q • cosh–1 Q • log Q • Q–1 • Asn Q • cosh Q • tanh–1 Q • lnQ • 3 Q • x dx - Het invoeren voor de x en Q variabelen is niet nodig voor een ingebouwde fu
• U kunt geen variabele toewijzen aan de variabele in het voorschrift. • Als de optie Simul Graph is ingeschakeld, worden alle grafieken voor de opgegeven waarden van variabelen gelijktijdig getekend. • Overschrijven is mogelijk voor het tekenen van grafieken met voorschrift in cartesische coördinaten, voorschrift in poolcoördinaten, voorschrift waarin x en y afhangen van een parameter, en voorschrift van ongelijkheden.
(V-WIN) DUDUAUA\ @?U@?UDU) (TYPE) (Y=)ATV BT CU (DRAW) H(PASTE) • Plakken wordt alleen ondersteund wanneer de optie “Dual Screen” in het configuratiescherm is ingesteld op “Off”. • Het aantal grafieken dat u kunt tekenen door een voorschrift te plakken is in principe onbeperkt. De functie Trace en andere functies kunt toepassen op in totaal 30 grafieken (aantal getekende grafieken met voorschrift 1 tot 20, plus grafieken die getekend worden door voorschriften te plakken).
S Een tabel opmaken door interval en toename van het argument te definiëren Voorbeeld Ken aan het argument x het interval –3 tot 3 en de toename 1 toe K TABLE (SET) BUBU@U Het interval en de toename bepalen welke waarden het argument x zal krijgen in de tabel. Start ............ Beginwaarde van het argument x End ............. Eindwaarde van het argument x Step ............
S Een tabel opmaken waarin ook de afgeleide getallen zijn opgenomen Op het configuratiescherm klikt u de rubriek “Derivative” aan en zet u deze aan (ON). In de tabellen wordt dan ook een kolom opgenomen met de afgeleide getallen. Bevindt de cursor zich op een afgeleid getal, dan wordt dit linksboven aangeduid door “ dy/dx”. • Er verschijnt een foutmelding als een voorschrift met een gedefinieerd interval of een voorschrift met een parameter is uitgekozen.
I Kopiëren van een kolom van een tabel naar een lijst Het is mogelijk om een kolom van een tabel te kopiëren naar een lijst. Gebruik B en C om de cursor op de kolom te zetten die u wilt kopiëren. U mag om het even welke kolom kiezen om te kopiëren. S Een tabel naar een lijst kopiëren Voorbeeld Kopieer de inhoud van kolom x naar List 1 * (LMEM) Voer het nummer in van de lijst die u wilt kopiëren en druk dan op U.
(TYPE) (Y=)BTV (SET) AUTVU BUBU@U) (TABL) (G • CON) • Na het tekenen van een grafiek kunt u de functies Trace, Zoom of Sketch gebruiken. I Een tabel en een grafiek gelijktijdig weergeven Als u in het configuratiescherm “T+G” opgeeft voor de optie “Dual Screen”, kunt u een tabel en grafiek gelijktijdig weergeven. 1. Kies in het hoofdmenu de modus TABLE. 2. Stel het weergavevenster in (V-Window). 3. Kies in het configuratiescherm T+G voor de optie Dual Screen. 4. Voer het voorschrift in. 5.
8. Dynamisch tekenen I Gebruik van dynamische grafieken Met dynamische grafieken fieken kunt u een interval van waarden opgeven voor de coëfficiënten van een voorschrift, en op het scherm bekijken hoe de grafiek verandert. Zo kunt u nagaan hoe de vorm en positie van een grafiek worden beïnvloed door de coëfficiënten en termen waaruit het voorschrift is samengesteld. 1. Kies in het hoofdmenu de modus DYNA. 2. Stel het weergavevenster in (V-Window). 3. Kies in het configuratiescherm voor Dynamic Type.
Herhaalt van naar . 1 2 4 3 I Over elkaar tekenen Kies voor “Locus” om de dynamische grafiek over elkaar op hetzelfde weergavevenster te tekenen door de coëfficiëntwaarden te veranderen. 1. Kies in het hoofdmenu de modus DYNA. 2. Stel het weergavevenster in (V-Window). 3. Kies in het configuratiescherm “On” voor de optie “Locus”. 4. Gebruik de cursortoetsen om het voorschrifttype in de lijst te selecteren. 5.
I Grafiek berekenen met de functie DOT Switching Met deze functie kunt u alle punten op de X-as van de dynamische grafiek of elk ander punt tekenen. Deze instelling is alleen geldig voor “Dynamic Func Y= graphic”. 1. Druk op K(SET UP) om het configuratiescherm weer te geven. 2. Druk op AAA om de tekensnelheid te kiezen (Y=Draw Speed). 3. Kies de methode om de grafiek te tekenen. (Norm) … Alle punten op de X-as tekenen.
1. Kies in het hoofdmenu de modus RECUR. 2. Geef het voorschrifttype op. (TYPE) (an) ... {algemene term van de rij an} (an+1) ... {Lineaire recursie tussen twee termen} (an+2) ... {lineaire recursie tussen drie termen} 3. Voer het rijvoorschrift in. 4. Geef het interval van de tabel op. Geef een begin- en eindpunt op voor n. Geef indien nodig een beginterm op en een beginpunt voor de cursor als u de grafiek van dit voorschrift wilt tekenen. 5. Roep de tabel van dit rijvoorschrift op.
Voorbeeld Maak een tabel van de lineaire recursie tussen twee termen uitgedrukt door an+1 = 2an + 1, met een beginterm van a1 = 1, wanneer n verandert van 1 naar 6. Gebruik de getalwaarden in de tabel om een lijngrafiek te tekenen. Gebruik de volgende instellingen van het weergavevenster (V-Window).
K RECUR (V-WIN)?UAU@UA?UCU@U) (TYPE) (an+1)? (n.an ··) (bn) ? H (an)U @ (n) ? AU (SET) (a1)@U@?U@U@U) (TABL) (PHAS) • Als u drie uitdrukkingen invoert in het RECUR modus-scherm en deze allen selecteert voor het maken van een tabel, moet u specificeren welke twee van de drie uitdrukkingen u wilt gebruiken om de fase plot te tekenen. Hiervoor gebruikt u het functiemenu dat verschijnt als u op (PHAS) drukt in het tabellenscherm. (a • b) ..........
(3 a • b) ....... Grafiek tekenen met de sommen van de getallenreeksen an (an+1, an+2) en bn (bn+1, bn+2) (3 b • c) ....... Grafiek tekenen met de som van de getallenreeksen bn (bn+1, bn+2) en cn (cn+1, cn+2) (3 a • c) ....... Grafiek tekenen met de som van de getallenreeksen an (an+1, an+2) en cn (cn+1, cn+2) I Webgrafiek (WEB Graph) y = f(x) wordt getekend met de aanname an+1 = y, an = x voor lineaire regressie met twee termen an+1 = f(an) bestaande uit an+1, an.
• Met de functie WEB Graph kunt u een lijntype opgeven voor een grafiek y = f(x). De ingestelde karakteristiek geldt alleen wanneer “Connect” is geselecteerd voor “Draw Type” in het configuratiescherm. 10. Grafieken van kegelsneden tekenen I Grafieken van kegelsneden tekenen U kunt de CONICS modus gebruiken om parabolen, cirkels, ellipsen en hyperbolen te tekenen. Voor het tekenen kun u cartesische coördinaten, poolcoördinaten of coördinaten waarin x en y van een parameter afhangen gebruiken. 1.
11. De weergave van een grafiek wijzigen I Lijnstukken bijtekenen Met de schetsfunctie kunt u punten en lijnen binnen een grafiek tekenen. U kunt binnen de schetsfunctie één van de vier verschillende lijnstijlen kiezen. 1. Selecteer in het hoofdmenu de modus GRAPH. 2. Stel het weergavevenster in (V-Window). 3. Kies in het configuratiescherm de optie “Sketch Line” om het lijntype op te geven.
Voorbeeld Teken de raaklijn aan (2, 0) in de grafiek voor y = x (x + 2)(x – 2). K GRAPH (V-WIN) (INIT)) K(SET UP)AAAAAAAA ( (TYPE) (Y=)T T )) A T_ A U (DRAW) (SKTCH) (Tang) C~CU*1 *1 U kunt een raaklijn tekenen door de cursor “ ” te verplaatsen en te drukken op U. 12. Functieanalyse I Coördinaten op lijnstukken van een grafiek aflezen Met de functie Trace kunt u een cursor langs de grafiek verplaatsen en de coördinaten op het scherm aflezen. 1.
I De afgeleide weergeven Naast het gebruik van de functie Trace om de coördinaten af te lezen, kunt u ook de afgeleide op de huidige cursorpositie weergeven. 1. Kies in het hoofdmenu de modus GRAPH. 2. Kies in het configuratiescherm On voor de optie Derivative. 3. Teken de grafiek. 4. Druk op (TRCE) om een cursor midden in de grafiek weer te geven. De huidige coördinaten en de afgeleide verschijnen nu op het scherm.
I Berekenen van nulpunten Deze functie biedt diverse methoden om grafieken te onderzoeken. 1. Kies in het hoofdmenu de modus GRAPH. 2. Teken de grafieken. 3. Selecteer de functie voor het onderzoek van de grafiek. (G-SLV) (ROOT) ... Berekenen van nulpunten (MAX) ... Plaatselijke maximale waarden (MIN) ... Plaatselijke minimale waarden (Y-ICPT) ... Afgesneden stuk op de y-as (ISCT) ... Snijpunten van twee grafieken (E) (Y-CAL) ... y-coördinaat voor een gegeven x-coördinaat (E) (X-CAL) ...
Als een onderzoek meerdere waarden oplevert, drukt u op C om de volgende waarde te berekenen. druk op B om naar de vorige waarde terug te keren. Voorbeeld Teken de grafiek met de volgende twee voorschriften en bereken het snijpunt tussen grafiek Y1 en Y2. Y1 = x + 1, Y2 = x2 • U kunt alleen het snijpunt van cartesische grafische voorstellingen berekenen (Y=f(x) type) en van ongelijkheden (Y f(x), Y f(x), Y P f(x) of Y O f(x)).
I Een bepaalde integraal met gegeven grenzen berekenen Voer de volgende stappen uit om de bepaalde integraal met gegeven grenzen te berekenen. 1. Teken de grafiek. 2. Druk op (G-SLV) (E) (°dx). Als meerdere grafieken op het scherm staan, gaat de selectiecursor (I) naar de grafiek met het kleinste nummer. 3. Gebruik DA om de cursor (I) op de gewenste grafiek te plaatsen, en druk dan op U om die te selecteren. 4. Gebruik BC om de cursor van de ondergrens op de gewenste positie te plaatsen, en druk dan op U.
S Bespreken van de cirkel • {CNTR}/{RADS} ... {middelpunt}/{straal} • {X-IN}/{Y-IN} ... {afgesneden stuk op de x-as}/{afgesneden stuk op de y-as} S Bespreken van de ellips • {FOCS}/{VTX}/{CNTR}/{e} ... {brandpunt}/{top}/{middelpunt}/{excentriciteit} • {X-IN}/{Y-IN} ... {afgesneden stuk op de x-as}/{afgesneden stuk op de y-as} S Onderzoek van hyperbool • {FOCS}/{VTX}/{CNTR}/{e} ... {brandpunt}/{top}/{middelpunt}/{excentriciteit} • {ASYM} ... {asymptoot} • {X-IN}/{Y-IN} ...
S Het middelpunt berekenen Voorbeeld [G-SLV]-[CNTR] Bepaal het middelpunt van de cirkel (X + 2)2 + (Y + 1)2 = 22 K CONICS AAAAU AU @UAU (DRAW) (G-SLV) (CNTR) (Berekent het middelpunt) 5-36 36
Hoofdstuk 6 Statistische berekeningen en grafieken Belangrijk! Dit hoofdstuk bevat een aantal illustraties van grafische schermen. In elk van de illustraties zijn extra gegevens ingevoerd om de karakteristieken van de grafiek beter te doen uitkomen. Houd er dus rekening mee dat als u probeert om een gelijkaardige grafiek te tekenen, de rekenmachine gebruik zal maken van de gegevens die u hebt ingevoerd met de functie List.
1. Andere karakteristieken van de grafiek [GRPH]-[SET] In deze paragraaf wordt uitgelegd hoe u de algemene karakteristieken van elke grafiek (GPH1, GPH2, GPH3) vastlegt. • Grafiektype De standaard ingestelde karakteristiek voor alle grafieken is een spreidingsdiagram. U kunt een van de vele andere grafiektypes voor elke grafiek kiezen.
• Frequency (de lijst met frequentiewaarden aanduiden) • {1} ... {alle (koppels) waarnemingsgetallen hebben frequentie 1} • {List} ... {Lijst 1 tot 26} • Mark Type (vorm van de getekende punten aanduiden) • {U}/{s}/{•} ... spreidingsdiagram met discrete punten Als “Pie” (taartgrafiek) als grafiektype is geselecteerd: • Data (Specificeert de lijst die als Grafiekgegevens moet worden gebruikt.) • {LIST} ... {Lijst 1 tot Lijst 26} • Display (weergave-instelling voor taartgrafiek) • {%}/{Data} ...
• De instellingen voor het weergavevenster (V-Window) worden automatisch ingesteld voor het tekenen van statistische grafieken. Als u deze instellingen manueel wilt opgeven, moet u de optie Stat Wind veranderen in “Manual”. Voer de volgende stappen uit als de lijst met statistische waarnemingsgetallen op het scherm staat: K(SET UP) (Man) )(terug naar het vorige menu.
Als “%” is geselcteerd voor de “Display” instelling in het algmene diagraminstellingen scherm (pagina 6-3), wordt voor elk van de alfabetische label-letters een waarde weergegeven die het percentage voorstelt. I Histogram (staafdiagram) Via XList geeft u aan in welke lijst de waarnemingsgetallen worden ingevoerd; met Freq bepaalt u in welke lijst de frequentiewaarden worden ingevoerd. Als geen frequentie is opgegeven, geeft u 1 op voor Freq.
I Staafdiagram U kunt tot drie lijsten specificeren voor het tekenen van een staafdiagram. Het diagram wordt gelabeld met [1], [2], [3], enzovoorts, overeenkomstig de regels 1, 2, 3, enzovoorts van de lijst die wordt gebruikt voor de diagramgegevens. • Het volgende heeft een fout tot gevolg en zal het tekenen van een staafdiagram annuleren.
I Weergave van kengetallen van statistische waarnemingen met één variabele Statistische waarnemingen met één variabele kunnen weergegeven door middel van een grafiek en door middel van kengetallen. Daarom verschijnen rechts op het scherm samen met de grafiek de kengetallen van de statistische waarneming wanneer u drukt op (1VAR). • Gebruik A om de volledige lijst het scherm te laten passeren. Deze lijst bevat de volgende kengetallen: x̄ ..................gemiddelde van de minX .............
Als het aantal elementen n een even getal is: Met het middelpunt van de totale populatie als referentie, worden de elementen van de populatie in twee groepen verdeeld: een groep van de onderste helft en een groep van de bovenste helft. Q1 en Q3 worden dan de waarden die hieronder staan beschreven.
Het volgende laat een voorbeeld zien van het bovenstaande. (Aantal Elementen: 10) Gegevenswaarde Frequentie Cumulatieve Frequentie Cumulatieve Frequentieratio 1 1 1 1/10 = 0,1 2 1 2 2/10 = 0,2 3 2 4 4/10 = 0,4 4 3 7 7/10 = 0,7 5 1 8 8/10 = 0,8 6 1 9 9/10 = 0,9 7 1 10 10/10 = 1,0 • 3 is de waarde van elementen waarvan de cumulatieve frequentieratio groter is dan 1/4 en zo dicht mogelijk bij 1/4 ligt, dus Q1 = 3.
Voorbeeld Voer de volgende twee sets waarnemingsgetallen in. Teken hiervan vervolgens een spreidingsdiagram en verbind de punten tot een xylijngrafiek.
• Op een regressiegrafiek kunt u de functie Trace uitvoeren, maar niet de functie trace scroll. • Voer een positief geheel getal in voor frequentiewaarden. Als u andere getalwaarden (decimalen, etc.) invoert, verschijnt een foutmelding. I Regressie-analyse Nadat u statistische waarnemingen met twee variabelen hebt getekent, kunt u het functiemenu onderaan het scherm gebruiken om te kiezen uit een groot aantal verschillende regressietypes.
Hier volgt de formule voor dit regressiemodel: y = ax + b a ............. regressiecoëfficiënt (richtingscoëfficiënt) b ............. regressieconstante (afgesneden stuk op de y-as) y = a + bx a ............. regressieconstante (afgesneden stuk op de y-as) b ............. regressiecoëfficiënt (richtingscoëfficiënt) I Lineaire regressie ten opzichte van de mediaan Dit regressiemodel levert eveneens een rechte op, maar nu wordt de invloed van extreme waarnemingen gedempt.
Vierdegraadsregressie Formule .......... y = ax4 + bx3 + cx2 + dx + e a .......... regressiecoëfficiënt van de vierde graad b .......... regressiecoëfficiënt van de derde graad c .......... regressiecoëfficiënt van de tweede graad d .......... regressiecoëfficiënt van de eerste graad e .......... regressieconstante (afgesneden stuk op de y-as) I Logaritmische regressie Dit regressiemodel geeft y als logaritmische kromme van het voorschrift x .
(CALC) (E) (Pwr) (DRAW) Hier volgt de formule voor dit regressiemodel: y = a·xb a .............. regressiecoëfficiënt b .............. regressie macht I Sinusvormige regressie Dit regressiemodel is vooral interessant voor verschijnselen die periodiek zijn. Hier volgt de formule voor dit regressiemodel: y = a·sin(bx + c) + d (CALC) (E) (Sin) (DRAW) Wordt de grafiek van een sinusvormige regressie getekend, dan wordt de hoekeenheid automatisch ingesteld op radialen (Rad).
Deze afstand is positief voor de punten die boven de regressiegrafiek liggen, en negatief voor de punten die eronder liggen. Verticale afwijkingen kunnen gemaakt en opgeslagen worden voor elk type regressiegrafiek. Vergeet niet dat alle gegevens die eventueel opgeslagen waren in de aangeduide lijst voor de verticale afwijkingen worden gewist. De verticale afwijkingen worden bewaard in dezelfde volgorde als die van de waarnemingsgetallen.
3. Druk op U om de formule op te slaan en terug te keren naar het scherm met de resultaten van de regressieberekening. *1 U kunt in de modus GRAPH de regressieformules niet veranderen. 4. Uitvoeren van statistische berekeningen Alle statistische berekeningen werden gemaakt nadat een grafiek getekend was. U kunt echter ook alleen de berekeningen maken.
Nu kunt u de cursortoetsen D of A gebruiken om alle resultaten voor de kengetallen te overlopen. Voor verdere details in verband met de gebruikte symbolen, zie “Weergave van kengetallen van statistische waarnemingen met één variabele” (pagina 6-7).
De betekenis van de parameters die op het scherm verschijnen is dezelfde als die beschreven in “Lineaire regressie ten opzichte van het gemiddelde” tot “Logistieke regressie”. S Berekening van de bepalingscoëfficiënt (r2) en MSe In de modus STAT kunt u de bepalingscoëfficiënt (r2) berekenen voor een tweedegraads-, derdegraads- en vierdegraadsregressie. De volgende berekeningen van de gemiddelde kwadraten van de fouten (MSe) kunt u ook op elk regressietype uitvoeren. • Lineaire Regressie (ax + b) .........
1. Druk na het tekenen van een regressiegrafiek op (G-SLV) (Y-CAL) om de modus voor het kiezen van de grafiek op te roepen, en druk daarna op U. Als meerdere grafieken op het scherm staan, gebruikt u D en A om de gewenste grafiek te selecteren, en drukt u vervolgens op U. • Er wordt een dialoogvenster geopend waar u de xwaarde kunt invoeren. 2. Voer de gewenste x-waarde in en druk vervolgens op U.
Voorbeeld Voer een lineaire regressie uit met de gegeven waarnemingsgetallen en bepaal de geschatte waarden van ŷ en x̂ wanneer xi = 20 en yi = 1000 xi 10 15 20 25 30 yi 1003 1005 1010 1011 1014 1. Kies in het hoofdmenu de modus STAT. 2. Voer de gegevens in de lijst in en teken de lineaire regressiegrafiek. 3. Kies in het hoofdmenu de modus RUN • MAT. 4. Druk op de toetsen zoals aangegeven: A?(waarde van xi) * (STAT) (ŷ)U De geschatte waarde ŷ wordt weergegeven voor xi = 20.
Voorbeeld Onderstaande tabel geeft het resultaat van het meten van de lengte van 20 studenten. Welk percentage studenten heeft een grootte tussen 160,5 cm en 175,5 cm, en in welk percentiel vindt u de student van 175,5 cm? Klasse Grootte (cm) Frequentie Klasse Grootte (cm) Frequentie 1 158,5 1 6 173,3 4 2 160,5 1 7 175,5 2 3 163,3 2 8 178,6 2 4 167,5 2 9 180,4 2 5 170,2 3 10 186,7 1 1. Kies in het hoofdmenu de modus STAT. 2.
I Grafische voorstelling van een normale verdeling In de modus RUN • MAT kunt u een kansverdeling voor statistieken met één variabele grafisch voorstellen. 1. Kies in het hoofdmenu de modus RUN • MAT. 2. Voer de commando’s in om de grafiek met voorschrift in cartesische coördinaten te tekenen. 3. Voer de kanswaarde in. Voorbeeld Teken de grafiek van de kans P (0,5).
I Bepalen van de standaard deviatie en variantie uit lijstgegevens U kunt deze functies gebruiken om de standaard deviatie en variantie te bepalen van aangegeven lijstgegevens. Deze berekening wordt uitgevoerd in de modus RUN • MAT. U kunt deze berekeningen uitvoeren met gebruik van gegevens die u in een lijst hebt opgeslagen (List 1 tot List 26) met de modus STAT List Editor of lijstgegevens die u rechtstreeks in het RUN • MAT modus-scherm hebt ingevoerd.
1. Kies in het hoofdmenu de modus RUN • MAT. 2. Voer de volgende toetsbewerkingen uit. * (STAT) (E) (TEST) (Z) (1-S)? ? @ @ A U ))) (LIST) (List) (Ans)U De volgende berekeningsresultaten worden weergegeven als ListAns-elementen 1 tot 4. 1: z score 2: p-waarde 3: M 4: n • Voor details over de functie van de ondersteunde TEST-commando’s en de syntaxen, zie “TEST-commando gebruiken om een commando in een programma uit te voeren” (pagina 8-34). 5.
Met de C2 test, wordt een aantal onafhankelijke groepen gemaakt en wordt een hypothese getest, gerelateerd aan de waarschijnlijkheid dat steekproeven in elke groep worden meegenomen. De C2 GOF test (C2 eendimensionale Test) test of het waargenomen aantal steekproefgegevens in een bepaalde verdeling pas. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt om conformiteit te bepalen met een normaalverdeling of binomiale verdeling.
• (Z) ... Weergave van z-score. Als u druk op (Z), verschijnt de z-score onder op het scherm. De cursor wordt weergegeven op de overeenkomstige plaats in de grafiek (tenzij die buiten het scherm valt). Twee punten worden weergegeven voor een test met twee grenzen. Gebruik B en C om de cursor te verplaatsen • (P) ... Weergave van p-waarde. Druk op (P) om de p-waarde weer te geven onder op het scherm zonder de cursor weer te geven.
S Z-test op 2 steekproeven Deze test wordt gebruikt als de standaardafwijkingen van de steekproeven van twee populaties gekend zijn, om de hypothese te verifiëren volgens welke voorwaarde het gemiddelde van de twee populaties gelijk zijn. De Z-test op 2 steekproeven wordt toegepast op de normale kansverdezling. Voer, vertrekkend van het scherm met de lijst met de statistische gegevens, volgende operatie uit.
Voorbeeld berekeningsresultaat Propx0.5 ....... tendens van de test • Met [Save Res] wordt de voorwaarde Prop in regel 2 niet opgeslagen. S Z-test op 2 groepen Deze test wordt gebruikt om de groepen treffers van twee steekproeven te vergelijken, en verifieert de hypothese dat de omvang van de steekproef en het aantal treffers van twee steekproeven voldoen aan de aangewezen criteria. De Z-test op 2 groepen wordt toegepast op de normale kansverdeling.
Twee punten worden weergegeven voor een test met twee grenzen. Gebruik B en C om de cursor te verplaatsen • (P) ... Weergave van p-waarde. Druk op (P) om de p-waarde weer te geven onder op het scherm zonder de cursor weer te geven. • Als u een analysefunctie uitvoert, worden de t- en p-waarden automatisch opgeslagen in de respectieve lettervariabelen T en P.
(TEST) (t) (2-S) Kiest u bij Data voor “Var”, dan verdwijnen uit de bovenstaande lijst de parameters List en Freq en in de plaats komen: Voorbeeld berekeningsresultaat M1xM2 ............ tendens van de test sp ................. Alleen weergegeven bij Pooled: On (actief). • Met [Save Res] wordt de voorwaarde M1 in regel 2 niet opgeslagen.
Druk op (COPY) terwijl een resultaat op het scherm staat om het functievoorschrift van de regressie te kopiëren naar de lijst met grafiekvoorschriften. Als in het configuratiescherm geen lijst is opgegeven voor [Resid List], worden de berekende verticale afwijkingen van de regressieformule automatisch opgeslagen in de opgegeven lijst. • Van de t-test voor de lineaire regressie kunt u geen grafiek tekenen. • Met [Save Res] worden de voorwaarden B & R in regel 2 niet opgeslagen.
Duidt vervolgens de lijst aan die de gegevens bevat. De betekenis van de parameters op het scherm hierboven is: Observed ...... naam van de lijst (1 tot 26) die de waargenomen gegevens bevat (positieve gehele getallen voor alle elementen) Expected ....... naam van de lijst (1 tot 26) die de verwachte frequentie bevat CNTRB ......... Specificeert een lijst (List 1 tot List 26) als de opslaglocatie van de bijdrage van iedere geobserveerde telling die als berekeningsresultaat is verkregen.
• Druk tijdens het instellen van de parameters op ( MAT) om de Matrix Editor op te roepen. Hiermee kunt u de inhoud van matrices wijzigen en weergeven. • Druk terwijl het resultaat op het scherm staat op ( MAT) om de Matrix Editor op te roepen. Hiermee kunt u de inhoud van matrices wijzigen en weergeven.
Druk op (P) om de p-waarde weer te geven onder op het scherm zonder de cursor weer te geven. • Als u een analysefunctie uitvoert, worden de F- en p-waarden automatisch opgeslagen in de respectieve lettervariabelen F en P. • Met [Save Res] wordt de voorwaarde S1 in regel 2 niet opgeslagen. I Variantieanalyse (ANOVA) ANOVA verifieert de hypothese volgens welke voorwaarde de gemiddelden van de populaties van steekproeven gelijk zijn als er meerdere steekproeven bestaan.
Voorbeeld berekeningsresultaat One-Way ANOVA Line 1 (A) .......... Factor A df-waarde, SS-waarde, MS-waarde, F-waarde, p-waarde Line 2 (ERR) ..... Fout df-waarde, SS-waarde, MS-waarde Two-Way ANOVA Line 1 (A) .......... Factor A df-waarde, SS-waarde, MS-waarde, F-waarde, p-waarde Line 2 (B) .......... Factor B df-waarde, SS-waarde, MS-waarde, F-waarde, p-waarde Line 3 (AB) ........
I Tweedimensionale variantieanalyse (Two-Way ANOVA) S Beschrijving De tabel toont de meetresultaten voor een metaalproduct dat na een warmtebehandeling op twee niveaus is vervaardigd: tijd (A) en temperatuur (B). De proeven worden tweemaal herhaald onder identieke voorwaarden. B (Warmtebehandelingstemperatuur) A (Tijd) B1 B2 A1 113 , 116 139 , 132 A2 133 , 131 126 , 122 Analyseer de variantie voor de volgende nulhypothese, met significantieniveau 5%.
S Resultaten 6. Betrouwbaarheidsinterval Een betrouwbaarheidsinterval is een interval dat de waarde van het gemiddelde van een populatie bevat. Een te breed interval laat niet toe om de betreffende waarde (de juiste waarde) van de populatie goed te situeren. Een te smal interval daarentegen beperkt de betreffende waarde en laat toe een betrouwbaar resultaat te krijgen. De meest gebruikte betrouwbaarheidsniveaus liggen tussen 95% en 99%.
2-Sample t Interval berekent het betrouwbaarheidsinterval als het verschil tussen de gemiddelden van twee steekproeven gekend is. Druk in het beginscherm van de modus STAT op (INTR) om het menu met de betrouwbaarheidsintervallen op te roepen. Dit menu bevat de volgende opties. • (INTR) (Z) ... Z-interval (pagina 6-38) (t) ... t-interval (pagina 6-40) Na het instellen van alle parameters, gebruikt u A om “Execute” aan te klikken en drukt u op de onderstaande functietoets om de berekening uit te voeren.
S Z-interval voor 2 steekproeven Z-interval voor 2 steekproeven berekent het betrouwbaarheidsinterval als de standaardafwijkingen van twee steekproeven gekend zijn. Voer, vertrekkend van het scherm met de lijst met de statistische gegevens, volgende operatie uit. (INTR) (Z) (2-S) S Z-interval voor 1 groep Het Z-Interval voor 1 groep van treffers berekent het betrouwbaarheidsinterval voor een onbekende groep van treffers als het aantal gegevens gekend is.
I t-interval S t-interval voor 1 steekproef Het t-interval voor 1 steekproef berekent het betrouwbaarheidsinterval als het gemiddelde van de steekproef gekend is. Voer, vertrekkend van het scherm met de lijst met de statistische gegevens, volgende operatie uit.
Bepaalde tendensen kunnen vastgesteld worden zodra de vorm van de kansverdeling vaststaat. U kunt de kans berekenen voor gegevens van een kansverdeling kleiner dan een bepaalde waarde. Zo kan een kansverdeling bijvoorbeeld worden gebruikt om de rentabiliteit te berekenen bij het maken van zekere producten. Wanneer een bepaalde waarde is vastgelegd als criterium, dan kunt u de normale kansdichtheid berekenen, als u het percentage vastlegt van de producten die voldoen aan dit criterium.
I Gewone kansverdelingsfuncties • Het weergavevenster voor het tekenen van grafieken wordt automatisch ingesteld wanneer het configuratiescherm “Stat Wind” is ingesteld op “Auto”. De huidige instellingen van het weergavevenster worden gebruikt voor het tekenen van grafieken wanneer “Stat Wind” is ingesteld op “Manual”. • Na het tekenen van een grafiek kunt u met de functie P-CAL een geschatte p-waarde voor een specifieke x-waarde berekenen.
• Normaal Cumulatieve Verdeling (DIST) (NORM) (NCd) Normaal Cumulatieve Verdeling berekent de normaal cumulatieve kans van een normaalverdeling tussen een onderste grens en een bovenste grens. Voorbeelden berekeningsresultaat Als een lijst is gespecificeerd Teken als een x-waarde is gespecificeerd • Tekenen wordt alleen ondersteund als een variabele is gespecificeerd en een enkele xwaarde als gegeven wordt ingevoerd.
I Student-t-kansverdeling • Student-t Kansdichtheid (DIST) (t) (tPd) Student-t Kansdichtheid berekent de kansdichtheid (p) voor een specifieke enkele x-waarde of lijst. Als een lijst is geselecteerd worden de berekeningsresultaten voor ieder element in lijstvorm weergegeven.
Voorbeelden berekeningsresultaat Als een lijst is gespecificeerd Als variabele (x) is gespecificeerd • Voor de inverse van de Student-t Cumulatieve Verdeling zijn geen grafieken mogelijk. I χ2-kansverdeling • χ2 Kansdichtheid (DIST) (CHI) (CPd) χ2 Kansdichtheid berekent de χ2 kansdichtheid (p) voor een bepaalde enkele x-waarde of een lijst. Als een lijst is geselecteerd worden de berekeningsresultaten voor ieder element in lijstvorm weergegeven.
• Tekenen wordt alleen ondersteund als een variabele is gespecificeerd en een enkele xwaarde als gegeven wordt ingevoerd. • Inverse χ2 Cumulatieve Verdeling (DIST) (CHI) (InvC) Inverse χ2 Cumulatieve Verdeling berekent de onderste grenswaarde van een χ2 cumulative kansverdeling voor een bepaalde df (vrijheidsgraden) waarde. Voorbeelden berekeningsresultaat Als een lijst is gespecificeerd Als variabele (x) is gespecificeerd • Voor de Inverse χ2 Cumulatieve Verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
Voorbeelden berekeningsresultaat Als een lijst is gespecificeerd Tekenen als variabele (x) is gespecificeerd • Tekenen wordt alleen ondersteund als een variabele is gespecificeerd en een enkele xwaarde als gegeven wordt ingevoerd. • Inverse F Cumulatieve Verdeling (DIST) (F) (InvF) Inverse F Cumulatieve Verdeling berekent de ondergste grenswaarde van een F cumulatieve kansverdeling voor bepaalde n:df en d:df (vrijheidsgraden teller en noemer) waarden.
• Binomiale Cumulatieve Verdeling (DIST) (BINM) (BCd) Binomiale Cumulatieve Verdeling berekent de cumulatieve in een binomiale verdeling de kans op succes op of vóór een bepaalde poging. Voorbeelden berekeningsresultaat Als een lijst is gespecificeerd Als variabele (x) is gespecificeerd • Voor Binomiale Cumulatieve Verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
De uitkomsten van Inverse Binomiale Cumulatieve Verdeling berekeningen zijn gehele getallen. De nauwkeurigheid kan verminderd zijn, wanneer het eerste argument 10 of meer getallen achter de komma heeft. Let op, zelfs een klein verschil in nauwkeurigheid van de berekening heeft invloed op de uitkomst van de berekening. Controleer de weergegeven waarden indien een waarschuwingsboodschap verschijnt.
Voorbeelden berekeningsresultaat Als een lijst is gespecificeerd Als variabele (x) is gespecificeerd • Voor Inverse Poisson Cumulatieve Verdeling zijn geen grafieken mogelijk. Belangrijk! Als de Inverse Poisson Cumulatieve Verdeling wordt uitgevoerd, gebruikt de rekenmachine de gespecificeerde Area (Gebied) waarde en de waarde die één lager is dan het minimum aantal significante cijfers van de (>Area (Gebied) waarde) om het minimum aantal pogingen te berekenen.
• Geometrische Cumulatieve Verdeling (DIST) (E) (GEO) (GCd) Geometrische Cumulatieve Verdeling berekent in een geometrische verdeling de cumulatieve kans op succes op of vóór een bepaalde poging. Voorbeelden berekeningsresultaat Als een lijst is gespecificeerd Als variabele (x) is gespecificeerd • Voor Geometrische Cumulatieve Verdeling zijn geen grafieken mogelijk.
I Hypergeometrische kansverdeling (DIST) (E) (H.GEO) (HPd) • Hypergeometrische Kansverdeling Hypergeometrische Kansverdeling berekent de kans bij een specifieke enkele x-waarde of ieder lijstelement en het nummer van de poging waarop het eerste succes plaatsvindt, voor de hypergeometrische verdeling met een specifieke kans op succes. Voorbeelden berekeningsresultaat Als een lijst is gespecificeerd Als variabele (x) is gespecificeerd • Voor Hypergeometrische Kansverdeling zijn geen grafieken mogelijk.
Voorbeelden berekeningsresultaat Als een lijst is gespecificeerd Als variabele (x) is gespecificeerd • Voor Inverse Hypergeometrische Cumulatieve Verdeling zijn geen grafieken mogelijk. Belangrijk! Als de Inverse Hypergeometrische Cumulatieve Verdeling wordt uitgevoerd, gebruikt de rekenmachine de gespecificeerde Area (Gebied) waarde en de waarde die één lager is dan het minimum aantal significante cijfers van de (>Area (Gebied) waarde) om het minimum aantal pogingen te berekenen.
p1 (2-Prop Z Test) ...............testvoorwaarde voor de verhouding van de steekproef(“x p2” staat voor een test met twee grenzen, “< p2” voor een test met een ondergrens waarbij steekproef 1 kleiner is dan steekproef 2, “> p2” voor een test met een bovengrens waarbij steekproef 1 groter is dan steekproef 2.) μ (1-Sample t Test) ............
sx .......................................Standaard deviatie van een steekproef (sx > 0) sx1 .......................................Standaard deviatie van een steekproef 1 (sx1 > 0) sx2 .......................................Standaard deviatie van een steekproef 2 (sx2 > 0) XList ...................................lijst met de x-gegevens (List 1 tot 6) YList ...................................lijst met de y-gegevens (List 1 tot 6) C-Level ...............................
se ........................................standaardfout r .........................................correlatiecoëfficiënt r2 ........................................bepalingscoëfficiënt Left .....................................ondergrens van het interval (linker grens) Right...................................bovengrens van het interval (rechter grens) 9.
F = MS/MSe MS = SS/Fdf k ANOVA-test MSe = SSe/Edf k SS = ni (oi − o)2 SSe = ( ni – 1)sxi2 Fdf = k − 1 Edf = ( ni – 1) i=1 i=1 k i=1 I Betrouwbaarheidsinterval Betrouwbaarheidsinterval Left: ondergrens van het interval (linker grens) Z-interval voor 1 = o + (α /2) · /' 2 = (o1 – o2) + (α /2) 1 / steekproef Z-interval voor 2 steekproeven Right: bovengrens van het interval (rechter grens) 1 2 + 2 / 2 Z-interval voor 1 groep van treffers Left, Right =
I Kansverdeling (Continu) Kansverdelingsfuncties Normale verdelingskromme Betrouwbaarheiddichtheid – p(x) = 1 e 2 (x – )2 2 2 ( > 0) – Student-t kansverdeling p(x) = 1 1 2 df 2 2 kansverdeling df x ndf + ddf 2 p(x) = ndf ddf 2 2 F- df+1 x2 df + 1 1+ 2 df p(x) = df df 2 df C2 kansverdeling Cumulatieve Verdeling 2 2 –1 – e p= x 2 Upper p(x)dx Lower (x 0) ndf ddf ndf ndf –1 2 x 2 – ndf + ddf 2 1 + ndf x ddf (x 0) Kansverdelingsfunc
I Verdeling (Afzonderlijk) Kansverdelingsfuncties Kansdichtheid Binomiale kansverdeling p(x) = nC x p x(1–p)n – x Poisson-kansverdeling p(x) = Geometrische kansverdeling p(x) = p(1– p)x – 1 p(x) = Hypergeometrische kansverdeling e– μ × μ x x! MC x (x = 0, 1, ·······, n) n: aantal pogingen (x = 0, 1, 2, ···) M: gemiddeld aantal successen ( M 0) (x = 1, 2, 3, ···) × N – MC n – x NC n n: Aantal elementen dat uit de populatie wordt gehaald (0 x geheel getal) M: Aantal elementen dat in attri
Hoofdstuk 7 Financiële berekeningen (TVM) 1. Voor u met financiële berekeningen begint Kies in het hoofdmenu de modus TVM. Er wordt dan een scherm Financial geopend.
• Als er een grafische voorstelling (van een financiële berekening) op het scherm is weergegeven, dan kunt u door te drukken op (TRCE) andere financiële waarden aflezen (Trace functie). Bijvoorbeeld, in het geval van enkelvoudige interest krijgt u door te drukken op C achtereenvolgens de waarden PV, SI, en SFV. Drukt u op B, dan verschijnen dezelfde waarden, maar in omgekeerde volgorde.
Gebruik na het instellen van de parameters een van de volgende functietoetsmenu’s om de overeenkomstige berekening uit te voeren. • {SI} … {enkelvoudige interest} • {SFV} … {gekapitaliseerde waarde} • Wanneer de parameters niet juist zijn ingesteld, verschijnt een foutmelding (Ma ERROR). Gebruik de volgende functietoetsmenu’s om heen en weer te gaan tussen de resultaatschermen.
SI % i (reële rentevoet) i (reële rentevoet) wordt berekend met de methode van Newthon. PV + A s PMT + B s FV = 0 Tot I % van i (reële rentevoet) i × 100 ................................. (P/Y = C/Y = 1) I% = {{ (1+ i ) P/Y C/Y } –1 × C/Y × 100... (Anders dan de bovenstaande) n ............ aantal periodes voor de FV ......... gekapitaliseerde waarde P/Y ........ aantal stortingstermijnen per jaar C/Y ........ aantal kapitalisatiemomenten per jaar samengestelde interest I% .........
Nauwkeurigheid Dit toestel gebruikt de methode van Newton om de berekeningen van de samengestelde interest uit te voeren. Het werkt dus met benaderende waarden, zodat u dus voor de eindresultaten hiermee rekening moet houden. Eventueel moet u die eindresultaten nauwkeurig controleren. Gebruik na het instellen van de parameters een van de volgende functietoetsmenu’s om de overeenkomstige berekening uit te voeren.
De grafische voorstelling van de volgende cash flow maakt het mogelijk de beweging van de fondsen te volgen. CF2 CF3 CF4 CF5 CF7 CF6 CF1 CF0 In dit diagram wordt het startbedrag van de investering voorgesteld door CF0. De cash flow één jaar later wordt voorgesteld door CF1, twee jaar later worden dan CF2, etc. De evaluatie van een investering wordt gebruikt om duidelijk aan te tonen of een investering de in het begin verwachte winsten realiseert.
Druk als het scherm Financial 1 opgeroepen is op (CASH) om het scherm voor de berekening van de cash flow te openen. (CASH) I% ........ jaarlijkse rentevoet Csh ....... lijst voor de cash flow Als u nog geen gegevens in een lijst hebt ingevoerd, druk dan op ( LIST) om gegevens in een lijst in te voeren. Gebruik na het instellen van de parameters een van de volgende functietoetsmenu’s om de overeenkomstige berekening uit te voeren.
S Formule a 1 afbetaling c b 1 ............ PM1 ................... PM2 .......... Laatste Aantal afbetalingen a: interestdeel van een afbetaling PM1 (INT) b: kapitaaldeel van een afbetaling PM1 (PRN) c: kapitaalsaldo na de afbetaling PM2 (BAL) e 1 afbetaling d 1............. PM1................ PM2 .............
S Omzetten van de nominale rentevoet naar de reële rentevoet De nominale rentevoet (de door de gebruiker ingevoerde waarde I%) wordt voor die leningen waarvoor het aantal afbetalingen per jaar niet gelijk is aan het aantal kapitalisatiemomenten, omgezet in een reële rentevoet (I%' ). { [C/Y ] } [P/Y ] I% I%' = (1+ ) –1 × 100 100 × [C/Y ] Nadat de nominale rentevoet is omgezet in de reële rentevoet wordt dit resultaat gebruikt in alle verdere berekeningen.
• Wanneer de parameters niet juist zijn ingesteld, verschijnt een foutmelding (Ma ERROR). Gebruik de volgende functietoetsmenu’s om heen en weer te gaan tussen de resultaatschermen. • {REPT} … {invoerscherm van parameters} • {CMPD} … {scherm met de samengestelde interest} • {GRPH} … {grafiek tekenen} Druk na het tekenen van een grafiek op en de resultaten op de grafiek af te lezen.
• Wanneer de parameters niet juist zijn ingesteld, verschijnt een foutmelding (Ma ERROR). Gebruik de volgende functietoetsmenu’s om heen en weer te gaan tussen de resultaatschermen. • {REPT} … {invoerscherm van parameters} 7. Berekening van kosten, verkoopprijs en winstmarge De kosten, de verkoopprijs of de winstmarge kunnen berekend worden als de twee andere waarden gekend zijn.
8. Dag- en datumberekeningen U kunt het aantal dagen berekenen tussen twee gegevens datums, of bepalen wat de datum zal zijn als u bij een bepaalde datum een aantal dagen optelt of aftrekt. Druk als het scherm Financial 2 opgeroepen is op (DAYS) om het scherm op te roepen dat dient voor de dag-/ datumberekening. (E) (DAYS) d1 .......... eerste datum d2 .......... tweede datum D .......... aantal dagen Klik eerst d1 of d2 aan om een datum in te voeren.
9. Devaluatie Met Devaluatie kunt u het bedrag berekenen waarmee bedrijfskosten kunnen worden verrekend met de inkomsten (gedevalueerd) in een bepaald jaar. • Deze rekenmachine ondersteunt de volgende vier types devaluatieberekeningen.erchte lijn (SL), vast percentage (FP), som van jaareenheden’-cijfers (SYD), of degressieve afschrijving (DB). • Elk van de bovenstaande methodes kan worden gebruikt om de devaluatie over een bepaalde periode te berekenen.
S Degressieve afschrijving methode (DB) DB1 = PV DBj : devaluatie-aanslag voor het je jaar RDVj : resterend bedrag voor devaluatie aan het einde van het je jaar I% : devaluatie factor I% Y–1 100n 12 RDV1 = PV – FV – DB1 DBj = (RDVj–1 + FV ) I% 100n RDVj = RDVj–1 – DBj DBn +1 = RDVn ({Y–1} 12) RDVn+1 = 0 ({Y–1} 12) Druk als het scherm Financial 2 opgeroepen is op (DEPR) om het scherm voor de berekening van de devaluatie flow te openen. (E) (DEPR) n ............ levensduur I% .........
Wanneer de parameters niet juist zijn ingesteld, verschijnt een foutmelding (Ma ERROR). Gebruik de volgende functietoetsmenu’s om heen en weer te gaan tussen de resultaatschermen. • {REPT} … {invoerscherm van parameters} • {TABL} … {geeft tabel weer} • {GRPH} … {grafiek tekenen} 10. Obligatieberekeningen Met obligatieberekeningen kunt u de aanschafprijs of het jaarlijkse rendement van een obligatie berekenen. Gebruik het configuratiescherm om de “Date Mode” en “Periods/YR.
• Voor meer dan één rentetermijnen tot de tergubetaling CPN RDV PRC = – (1+ INT = – A D YLD/100 M M N ) (N–1+B/D ) CPN M – k=1 (1+ YLD/100 M + ) (k–1+B/D ) A D CPN M CST = PRC + INT S Jaarlijkse opbrengst (YLD) YLD wordt berekend met de methode van Newton. Druk als het scherm Financial 2 opgeroepen is op (BOND) om het scherm voor de berekening van de Obligatie te openen. (E) (BOND) d1 .......... aankoopdatum (maand, dag, jaar) d2 ..........
MEMO Schern • Hieronder wordt de betekenis van de weergave-items van het MEMO-scherm weergegeven. PRD ... aantal dagen van d1 tot d2 N......... aantal rente-uitbetalingen tussen ingangsdatum en afloopdatum A ......... aangegroeide periode B ......... aantal dagen vanaf de ingangsdatum tot de datum van volgende rente-uitbetaling (D−A) D ........
Hoofdstuk 8 Programmeren 1. Basishandelingen voor het programmeren De commando’s en berekeningen worden uitgevoerd in de volgorde die wordt gebruikt bij manueel ingevoerde meervoudige instructies. 1. Kies in het hoofdmenu de modus PRGM. Een lijst met programma’s verschijnt dan op het scherm. Aangeklikt bestand (keuze veranderen met D en A) De bestanden worden in alfabetische volgorde van hun naam weergegeven. 2. Leg een bestandsnaam vast. 3. Voer het programma in. 4. Voer het programma uit.
UU @?U S wanneer A = 10 V wanneer A = 10 U UU @DU S wanneer A = 15 V wanneer A = 15 U*1 *1 Door op U te drukken als het laatste resultaat in de display staat, wordt het programma verlaten. • U kunt ook een programma starten als u in de RUN • MAT modus bent, door het volgende in te voeren: Prog "" U. • Als u drukt op U terwijl het eindresultaat van een op die manier uitgevoerd programma op het scherm staat, wordt het programma opnieuw uitgevoerd.
• {CLR}/{DISP} ... menu met commando’s {wissen}/{weergeven} • {REL} ... {menu met de relationele operatoren bij voorwaardelijke sprongen} • {I/O} ... {menu met de invoer-/uitvoer-/transfercommando’s} • {:} ... {commando voor meervoudige instructies} • {STR} ... {string commando} Meer informatie over deze commando’s vindt u op pagina 8-7 onder “Overzicht van de commando’s”. • Als u drukt op K(SET UP), verschijnt het onderstaande menu met de moduscommando’s.
3. De programma-inhoud wijzigen I Debuggen van een programma Een fout in een programma waardoor het niet normaal loopt, wordt een “bug” genoemd, en het verwijderen van deze fout wordt “debuggen” (foutopsporing) genoemd. Er zit een bug in uw programma als: • Foutmeldingen verschijnen terwijl het programma loopt • De resultaten niet zijn wat u verwacht S Debuggen na een foutmelding Een foutmelding zoals bijvoorbeeld hier rechts verschijnt als zich een probleem voordoet terwijl het programma loopt.
3. Druk op U om het zoeken te starten. De cursor zoekt de programmatekst af en stopt als hij het gezochte de eerste keer tegenkomt.*1 4. Bij elke druk op U of (SRC) verplaatst de celcursor om naar de volgende plaats van het gezochte te gaan.*2 *1 Als het gezochte niet in het programma worden gevonden, verschijnt de melding “Not Found”. *2 Als er geen andere voorbeelden van de gegevens worden gevonden die u specificeerde, wordt de zoekactie beëindigd.
2. Breng de gewenste veranderingen aan. 3. Druk op U om de nieuwe naam te registreren en terug te keren naar de lijst met programma’s. De programma’s in de lijst worden opnieuw gesorteerd rekening houdend met de gewijzigde bestandsnaam. • Wanneer de nieuwe naam al als programmanaam geregistreerd is, dan verschijnt de melding “Already Exists”. Hierop kunt u op twee manieren reageren: - Druk op ). U krijgt dan de mogelijkheid om de zojuist ingevoerde naam aan te passen.
I Een met een wachtwoord beveiligd programma oproepen 1. Wanneer de lijst met bestandsnamen op het scherm staat, doorloopt u deze met D en A, en klikt u het bestand aan dat u wilt oproepen. 2. Druk op (EDIT). 3. Voer het wachtwoord in en druk op U om het programmabestand op te roepen. • Als u een onjuist wachtwoord invoert wanneer u een met een wachtwoord beveiligd programma oproept, verschijnt de foutmelding “Mismatch”. 5. Overzicht van de commando’s I Overzicht van de commando’s Break...................
In deze paragraaf worden bij de beschrijving van de commando’s de volgende afspraken gebruikt. Tekst in vette karakters .....De commando’s en andere parameters die altijd moeten worden ingevoerd, zijn vet afgedrukt. {Accolades} ........................Accolades worden gebruikt om een aantal parameters aan te duiden waarvan er één moet genomen worden als commando. Deze accolades moet u bij het invoeren van het commando weglaten. [Rechte haken] ...................
• Dit commando wordt niet alleen gebruikt om twee berekeningsinstructies, maar ook om twee commando’s na elkaar uit te voeren. • Er kan ook een nieuwe regel-commando = in plaats van een meervoudige instructiecommando gebruikt worden. = (Nieuwe regel-commando) Functie: Koppelt twee instructies aan elkaar opdat ze in volgorde en zonder onderbreking na elkaar zouden worden uitgevoerd. Beschrijving: • Dit commando geeft hetzelfde resultaat als het commando voor meervoudige instructies.
For~To~(Step~)Next Functie: Dit commando herhaalt een aantal keer alle instructies die zich tussen For en Next bevinden. Als de herhaling begint, heeft de referentievariabele een startwaarde. Bij iedere herhalingsbeurt stijgt de waarde van deze variabele met één. De herhaling stopt als de referentievariabele de eindwaarde bereikt.
Beschrijving: • Dit commando herhaalt alle instructies ingesloten in de lus, zolang de voorwaarde waar is. Als de voorwaarde vals wordt (0), dan gaat het programma verder vanaf de instructie na WhileEnd. • De voorwaarde staat hier achter de While-instructie. Dit betekent dat ze getest wordt vóór elke herhalingscyclus. De hele herhalingscyclus wordt overgeslagen als de voorwaarde in het begin al vals is.
• In de modus RUN • MAT zal de invoer van het commando Prog, gevolgd door het drukken op U ervoor zorgen dat het genoemde programma start. Return Functie: Dit commando veroorzaakt de terugkeer van een subprogramma naar het hoofdprogramma. Syntax: Return= Beschrijving: Het commando Return binnen een hoofdprogramma stopt de uitvoering van dit programma.
Beschrijving: • Dit commando bestaat uit twee delen: Goto n (n is een getal of variabele, zoals hierboven beschreven) en Lbl n (n is de waarde gedefinieerd door Goto n). Dit commando doet de uitvoering van het programma springen naar de Lbl-instructie waarvan de waarde n overeenstemt met die welke in de Goto-instructie wordt aangegeven. • Dit commando kan gebruikt worden om terug te gaan naar het begin van, of naar een andere willekeurige plaats in het programma.
• Is het resultaat van de vergelijking waar, dan wordt het programma voortgezet met de instructie die volgt op het commando . Is het resultaat van de vergelijking vals, dan wordt over deze instructie gesprongen naar de instructie die volgt na het eerstvolgende commando voor meervoudige instructies (:), pauzecommando (<), of nieuwe regel-commando (=). Menu Functie: Maakt een vertakkingsmenu in een programma.
Parameters: naam matrix: A tot Z, Ans Beschrijving: Dit commando wist de inhoud van de matrix die is opgegeven door “naam matrix”. Als niets is opgegeven voor “naam matrix”, worden alle gegevens gewist. ClrText Functie: Dit commando wist tekst van het scherm. Syntax: ClrText= Beschrijving: Dit commando wist de tekst van het scherm tijdens de uitvoering van het programma. I Weergavecommando’s (DISP) DispF-Tbl, DispR-Tbl Geen parameters Functie: Deze commando’s geven numerieke tabellen weer.
• DrawR-Con tekent die grafiek door middel van verbonden punten. DrawR-Plt tekent die grafiek door middel van discrete punten. DrawR3-Con, DrawR3-Plt Geen parameters Functie: Deze commando’s tekenen een grafiek van een rij met 3an (3bn of 3cn) als verticale as en n als horizontale as. Beschrijving: • Deze commando’s tekenen een grafiek van een rij met 3an (3bn of 3cn) als verticale as en n als horizontale as. • DrawR3-Con tekent die grafiek door middel van verbonden punten.
I In-/uitvoercommando’s (I/O) Getkey Functie: Dit commando gedraagt zich als een variabele die de waarde aanneemt die overeenkomt met de code van de laatst geactiveerde toets. Syntax: Getkey= Beschrijving: • Dit commando gedraagt zich als een variabele die de waarde aanneemt die overeenkomt met de code van de laatst geactiveerde toets.
Beschrijving: • Dit commando schrijft getallen, de inhoud van een variabele of een tekst op een welbepaalde plaats op het scherm. Als er een berekening is ingevoerd, wordt het resultaat van deze berekening weergegeven. • De regel wordt aangeduid door een getal van 1 tot 7, en de kolom door een getal van 1 tot 21. (1, 1) (21, 1) (1, 7) (21, 7) Voorbeeld: Cls= Locate 7, 1, "CASIO FX" Dit programma schrijft “CASIO FX” in het midden van het scherm.
I Relationele operatoren met een voorwaardelijke instructie (REL) =, x, >, <, r, b Functie: Relationele operatoren worden samen met een voorwaardelijke instructie-commando gebruikt. Syntax: Parameters: • links/rechts: variabele (A tot Z, r, Q), numerieke constante, berekening met variabelen (zoals: A s 2) • relationele operator: =, x, >, <, r, b I Strings Een string is een reeks karakters die tussen dubbele aanhalingstekens staan.
StrCmp( Functie: Vergelijkt “” en “” (vergelijking van karaktercode). Syntax: StrCmp("", ""[)] Beschrijving: Vergelijkt de twee strings en geeft één van de volgende waardes als antwoord: Geeft 0 als “” = “”. Geeft 1 als “” > “”. Geeft –1 als “” < “”. Strlnv( Functie: Keert de volgorde van een string om. Syntax: StrInv(""[)] StrJoin( Functie: Voegt “” en “” samen.
StrRotate( Functie: Draait het linker deel en het rechter deel van een string om, bij het n-e karakter. Syntax: StrRotate("", [,n)] (–9999 n 9999, n is een integer) Beschrijving: De draaiïng gaat linksom als “n” positief is en gaat rechtsom als “n” negatief is. Weglaten van “n” gebruikt een standaard waarde van +1. Voorbeeld: StrRotate("abcde", 2) ........ Geeft de string “cdeab” als resultaat. StrShift( Functie: Verplaatst een string n karakters naar links of rechts.
6. Nog enkele mogelijkheden van de rekenmachine bij het programmeren I Weergave van tekst Om een tekst in te lassen in een programma, moet u deze tekst bij het invoeren tussen aanhalingstekens plaatsen. De tekst zal dan letterlijk weergegeven worden tijdens de uitvoering van het programma. Op die manier kunt u bij de invoer van gegevens of uitvoer van resultaten mededelingen op het scherm laten verschijnen.
S Een rij met een getal te vermenigvuldigen (>Row) Voorbeeld 2 Vermenigvuldig in de matrix uit voorbeeld 1 rij 2 met het getal 4 De syntax die u moet gebruiken is de volgende: >Row 4, A, 2= Rij Naam van de matrix Getal waarmee vermenigvuldigd wordt Mat A S Een rij met een getal vermenigvuldigen en het resultaat optellen bij een andere rij (>Row+) Voorbeeld 3 Vermenigvuldig in de matrix uit voorbeeld 1 rij 2 met het getal 4, en tel dit resultaat op bij rij 3 De syntax die u moet gebruiken is de volgend
S Syntax van andere voorschriften van grafieken • V-Window View Window , , , , , , , , StoV-Win ............ gebied: 1 tot 6 RclV-Win ............ gebied: 1 tot 6 • Zoom Factor , ZoomAuto............................................ Geen parameter • Pict StoPict ........ gebied: 1 tot 6 numerieke uitdrukking RclPict < gebied van afbeelding >.......
I Tabellen afgeleid van een voorschrift in een programma Tabellen afgeleid van een voorschrift kunt u in een programma verwerken. Van zo’n tabel kunt u dan de grafiek tekenen.
I Statistische berekeningenen grafieken in een programma Het inlassen van statistische berekeningen en hun grafieken in een programma maakt het mogelijk om met statistische gegevens te rekenen en de resultaten grafisch weer te geven.
De karakteristiek voor de hieronder volgende regressiegrafieken legt u op dezelfde manier vast, maar u moet “Linear” vervangen door het gewenste grafiektype. Lineaire regressie .................... Linear Logaritmische regressie .... Log Ten opzichte van de mediaan ... Med-Med Exponentiële regressie ...... ExpReg(a·eˆbx) ExpReg(a·bˆx) Tweedemachts regressie ......... Quad Derdemachts regressie ............ Cubic Machtsregressie ............... Power Vierdemachts regressie ...........
• Door DrawDistNorm uit te voeren wordt de bovenstaande berekening uitgevoerdovereenkomstig de gespecificeerde conditites, en tekent de grafiek. Op dat moment wordt het ZLow x ZUp gebeid op de grafiek ingevuld. • Tegelijkertijd worden de p, ZLow, en ZUp berekenignsresultaten toegewezen aan de respectieve variabelen p, ZLow, en ZUp, en p worden toegewezen aan Ans.
p= Upper Lower ndf + ddf 2 ndf ndf ddf ddf 2 2 ndf 2 ndf 2 x –1 ndf x 1+ ddf – ndf + ddf 2 dx • Door DrawDistF uit te voeren wordt de bovenstaande berekening uitgevoerd overeenkomstig de gespecificeerde conditites, en tekent de grafiek. Op dat moment wordt het Lower x Upper gebied op de grafiek ingevuld. • Tegelijkertijd wordt het berekeningsresultaat p toegewezen aan de variabelen p en Ans.
• Sinusoïdale regressieberekening SinReg List 1, List 2 y-waarden (YList) x-waarden (XList) • Logistieke regressieberekening LogisticReg List 1, List 2 y-waarden (YList) x-waarden (XList) I Uitvoeren van Kansverdelingsberekeningen in een programma • De volgende waarden worden vervangen wanneer één van de waarden die tussen haakjes staan ([ ]) wordt weggelaten. S=1, μ=0, tail=L (Left) • Zie “Statistische formule” voor de berekeningsformule van iedere kansdichtheidsfunctie (pagina 6-56).
• Student- t kansverdeling tPD(: Geeft als resultaat de Student-t kansdichtheid (p waarde) voor de gespecificeerde gegevens. Syntax: tPD(x, df [)] • Voor x kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. Het berekeningsresultaat p wordt toegewezen aan de variabelen p en Ans (ListAns als x een lijst is). tCD(: Geeft als resultaat de Student-t cumulative verdeling (p waarde) voor de gespecificeerde gegevens.
FCD(: Geeft als resultaat de F cumulatieve verdeling (p waarde) voor de gespecificeerde gegevens. Syntax: FCD(Lower,Upper,ndf,ddf [)] • Voor Lower en Upper kunnen enkele waarden of lijsten worden gespecificeerd. Het berekeningsresultaat p wordt toegewezen aan de variabelen p en Ans (ListAns als Lower en Upper lijsten zijn). InvFCD(: Geeft als resultaat de inverse F cumulatieve verdeling (Lower waarde) voor de gespecificeerde gegevens.
InvPoissonCD(: Geeft als resultaat de inverse Poisson cumulatieve verdeling voor de gespecificeerde gegevens. Syntax: InvPoissonCD(p,μ[)] • Voor p kan een enkele waarde of lijst worden gespecificeerd. De berekende waarde voor X wordt toegewezen aan de xInv en Ans variabelen (ListAns als p een lijst is). • Geometrische kansverdeling GeoPD(: Geeft als resultaat de geometrische kans (p waarde) voor de gespecificeerde gegevens.
I TEST-commando gebruiken om een commando in een programma uit te voeren • Hieronder staan de specificatiebereiken voor de “μ conditie” argumenten van het commando. “<” of –1 als μ < μ0 “x” of 0 als μ x μ0 “>” of 1 als μ > μ0 Het bovenstaande geldt ook voor de “R conditie” en “β&R conditie” specificatiemethodes.
TwoSampleTTest: Voert 2-sample t-test berekening uit. Syntax: Uitvoerwaarden: TwoSampleTTest "μ1 conditie", M1, sx1, n1, M2, sx2, n2[,Pooled conditie] TwoSampleTTest "μ1 conditie", List1, List2, [, Freq1[, Freq2[, Pooled conditie ]]] Als Pooled conditie = 0, t, p, df, M1 M2, sx1, sx2, n1, n2 worden toegekend aan de respectieve variabelen met dezelfde namen en aan ListAns elementen 1 t/m 9.
• ANOVA OneWayANOVA: Voert een eendimensionale ANOVA variantieanalyse uit. Syntax: OneWayANOVA List1, List2 (List1 is Factorlijst (A) en List2 is de Afhankelijk lijst.) Uitvoerwaarden: Adf, Ass, Ams, AF, Ap, ERRdf, ERRss, ERRms worden toegekend aan de respectieve variabelen Adf, SSa, MSa, Fa, pa, Edf, SSe, MSe. Tevens worden uitvoerwaarden toegewezen aan MatAns, zoals hieronder weeergegeven.
• Commando’s voor financiële berekeningen Zie “Hoofdstuk 7 Financiële berekeningen (TVM)” voor de betekenis van elk argument. • Een enkelvoudige interest berekenen Smpl_SI: Geeft de interest gebaseerd op enkelvoudige interestberekeningen. Syntax: Smpl_SI(n, I%, PV) Smpl_SFV: Geeft het totaal aan kapitaal en interest gebaseerd op enkelvoudige interestberekeningen.
• Afschrijving van een lening Amt_BAL: Geeft de huidige kapitaalbalans na betaling PM2. Syntax: Amt_BAL(PM1, PM2, I%, PV, PMT, P/Y, C/Y) Amt_INT: Geeft de betaalde interest voor betaling PM1. Syntax: Amt_INT(PM1, PM2, I%, PV, PMT, P/Y, C/Y) Amt_PRN: Geeft het kapitaal en de betaalde interest voor betaling PM1. Syntax: Amt_PRN(PM1, PM2, I%, PV, PMT, P/Y, C/Y) Amt_3INT: Geeft het totale kapitaal en betaalde interest van betaling PM1 tot PM2.
7. Lijst met commando’s in de modus PRGM Niet alle commando's die hieronder zijn opgenoemd zijn op alle modellen beschikbaar die in deze handleiding worden behandeld.
STAT CONV Int÷ Rmdr Simp x̂ ŷ DIST S·Dev Var TEST LENG AREA VLUM TIME fm Å μm mm cm m km AU I.y. pc Mil in ft yd fath rd mile n mile cm² m² ha km² in² ft² yd² acre mile² cm³ mL L m³ in³ ft³ fl_oz(UK) fl_oz(US) gal(US) gal(UK) pt qt tsp tbsp cup ns μs ms s min h day week yr Int÷ Rmdr Simp x̂ ŷ *5 StdDev( Variance( *6 [fm] [Å] [μm] [mm] [cm] [m] [km] [AU] [I.y.
CNVT COST DAYS BOND PRN 3INT 3PRN EFF APR Cost Sell Mrg PRD PRC YLD Amt_PRN( Amt_3INT( Amt_3PRN( Cnvt_EFF( Cnvt_APR( Cost( Sell( Margin( Days_Prd( Bond_PRC( Bond_YLD( PTS )-toets Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 V-WIN X Y T,Q R-X R-Y R-T, Q FACT STAT Xfct Yfct X Y GRPH min max scal dot min max scal min max ptch min max scal dot min max scal min max ptch n x 3x 2 3x Sx sx minX maxX y 3y 2 3y 3xy Sy sy minY maxY a b c d e r INPT Commando Xmin Xmax Xscl Xdot Ymin Ymax Yscl TQ min TQ max TQ ptch Ri
REL I/O : STR = x > < P O Locate_ Getkey Send( Receive( Send38k_ Receive38k_ OpenComport38k CloseComport38k : StrJoin( StrLen( StrCmp( StrSrc( StrLeft( StrRight( StrMid( Exp Str( Exp( StrUpr( StrLwr( StrInv( StrShift( StrRotate( = x > < P O Lcte Gtky Send Recv S38k R38k Open Close Join Len Cmp Src Left Right Mid E S Exp Upr Lwr Inv Shift Rot K(SET UP)-toets Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 ANGL COOR GRID AXES LABL DISP Deg Rad Gra On Off On Off On Off On Off Fix Sci Norm Eng } — ····· ······ DRAW Con Plot
-toets K(SET UP)-toets Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 TEST Commando Dec Hex Bin Oct Dec Hex Bin Oct Niveau 3 Niveau 4 *1 Exp *2 MARK STICK %DATA *3 None X *4 EXP *5 NORM t CHI F BINM POISN GEO H • GEO *6 *7 Z t Chi F ANOV Commando Exp(ae^bx) Exp(ab^x) Square × Cross I Dot Leng StickLength Hztl StickHoriz % % Data Data None ax+b LinearReg(ax+b) a+bx LinearReg(a+bx) ae^bx ExpReg(a•e^bx) ab^x ExpReg(a•b^x) NPd NormPD( NCd NormCD( InvN InvNormCD( TPd tPD( TCd tCD( Invt InvTCD( CPd ChiPD(
8. Programmablad • Controleer of het aantal vrije geheugenbytes voldoende is voor het programma. Programmanaam Ontbinden in factoren Beschrijving Dit programma deelt een natuurlijk getal in factoren totdat alle priemfactoren zijn bepaald. Doel Dit programma accepteert als invoer het natuurlijk getal A, deelt dit door B (2, 3, 5, 7, ...) om de priemfactoren van A te vinden. • Als de deling geen rest heeft, wordt het resultaat van de bewerking toegewezen aan A. • Deze werkwijze wordt herhaald tot B > A.
Programmanaam Ellips Beschrijving Dit programma toont een getallentabel met de volgende waarden op basis van de invoer van de brandpunten van een ellips, de som van de afstand tussen de meetkundige plaatsen en brandpunten, en de afstand (stapgrootte) van X.
Hoofdstuk 9 Spreadsheet De spreadsheet applicatie biedt u krachtige, mobiele spreadsheetfuncties. Alle handelingen in dit hoofdstuk gebeuren in de modus S • SHT. Belangrijk! • De GRAPH 35+ heeft geen S • SHT modus. 1. Spreadsheet basisfuncties en functiemenu Selecteer S • SHT in het hoofdmenu om een spreadsheetscherm te laten verschijnen. Door over te schakelen naar de modus S • SHT, wordt automatisch een nieuw spreadsheetbestand, “SHEET” genaamd, aangemaakt.
• {DEL} ... Toont het volgende DEL (wissen) submenu. • {ROW}/{COL}/{ALL} • {INS} ... Toont het volgende INS (invoegen) submenu. • {ROW}/{COL} • {CLR} ... Wist de inhoud van een geselecteerd celbereik. • {GRPH} ... Toont het volgende GRPH menu. (Zelfde als in de modus STAT.) • {GPH1}/{GPH2}/{GPH3}/{SEL}/{SET} • {CALC} ... Toont het volgende CALC (statistische berekening) menu. (Zelfde als in de modus STAT.) • {1VAR}/{2VAR}/{REG}/{SET} • {STO} ... Toont het volgende STO (opslaan) submenu.
S Een bestand openen 1. Druk op (FILE) (OPEN). 2. Maak op de bestandslijst die verschijnt gebruik van D en A om het gewenste bestand te selecteren en druk vervolgens op U. S Auto Save In de modus S • SHT slaat Auto Save het geopende bestand automatisch op wanneer het wordt bewerkt. U hoeft het dus nooit handmatig op te slaan. S Een bestand opslaan onder een andere naam 1. Druk op (FILE) (SV • AS). 2.
I Gebruik van de celcursor De celcursor geeft aan welke cel op een spreadsheet is geselecteerd. De cel die is geselecteerd met de celcursor licht op. Celcursor Invoervak Wanneer één cel wordt geselecteerd met de celcursor, verschijnt de inhoud van die cel in het invoervak. De inhoud van de cel kan worden bewerkt in het invoervak. Wanneer meerdere cellen zijn geselecteerd met de celcursor, verschijnt het selectiebereik in het invoervak. Alle geselecteerde cellen kunnen dan worden gekopieerd, gewist e.d.
S De celcursor verplaatsen met het commando JUMP Om de celcursor te verplaatsen naar: Doet u dit: Een bepaalde cel 1. Druk op (EDIT) (JUMP) (GO). 2. Voer in het dialoogvenster dat verschijnt de naam van de cel (A1 tot Z999) in waarnaar u wilt “springen”. 3. Druk op U. Eerste lijn van de huidige kolom Druk op (EDIT) (JUMP) (TOPl). Kolom A van de huidige rij Druk op (EDIT) (JUMP) (TOPk). Laatste lijn van de huidige kolom Druk op (EDIT) (JUMP) (BOTn).
S Celgegevens wijzigen 1. Verplaats de celcursor naar de cel waarvan u de inhoud wilt wijzigen. 2. Druk op (EDIT) (CELL). • Celinhoud in het invoervak verandert van links uitgelijnd in rechts uitgelijnd. A tekstcursor verschijnt in het invoervak zodat u de inhoud ervan kunt wijzigen. 3. Verplaats met C en B de cursor over de inhoud van de cel en breng eventueel wijzigingen aan. • Druk op ) als u een bewerking op een bepaald punt wilt annuleren voordat u verder gaat naar stap 4 hieronder.
Item Beschrijving Expr Voer de functieuitdrukking f(x) in voor het genereren van de reeks getallen. Voorbeeld: ? (X)V @U (X2 + 1) Var Voer de naam van de variabele in die is gebruikt voor de invoer van de functieuitdrukking voor Expr. Voorbeeld: ? (X)U (X) Start Voer de startwaarde (X1) in van de waarde die moet worden vervangen, voor de variabele die wordt opgegeven door Var.
I Een formule invoeren in een cel Laten we als voorbeeld proberen een tabel te maken die gegevens bevat op basis van de formule s = . Hiervoor zetten we de waarden voor in kolom A, de waarden voor in kolom B en de rekenformules (zoals = A1 s B1, = A2 s B2, enzovoorts) in kolom C. Als de functie Auto Calc is ingeschakeld (On), worden de waarden in kolom C iedere keer dat we de waarden in kolom A of B veranderen, opnieuw berekend en bijgewerkt.
S Een celverwijzingsnaam direct invoeren Verplaats de celcursor naar cel B1 en voer vervolgens de volgende bewerking uit. ?T(A)@ DU S Een celverwijzingsnaam invoeren met het commando GRAB Verplaats de celcursor naar cel B1 en voer vervolgens de volgende bewerking uit. (GRAB)B (SET) DU • Commando’s (GO) tot en met (BOTm) in het submenu dat verschijnt wanneer u drukt op (GRAB) zijn gelijk aan het commando’s (GO) tot en met (BOTm) van het submenu van het commando JUMP.
S Spreadsheetgegevens kopiëren en plakken 1. Selecteer de cel(len) die u wilt kopiëren. • Zie “Cellen selecteren” (pagina 9-4) voor meer informatie. 2 Druk op (EDIT) (COPY). • Zo wordt standby voor het plakken van de geselecteerde gegevens ingeschakeld, wat wordt aangeduid doordat het menu-item verandert in (PASTE). • U kunt altijd standby voor plakken verlaten door op ) te drukken voordat u stap 4 uitvoert. 3.
S Spreadsheetgegevens knippen en plakken 1. Selecteer de cel(len) die u wilt knippen. • Zie “Cellen selecteren” (pagina 9-4) voor meer informatie. 2 Druk op (EDIT) (CUT). • Zo wordt standby voor het plakken van de geselecteerde gegevens ingeschakeld, wat wordt aangeduid doordat het menu-item verandert in (PASTE). • U kunt altijd standby voor plakken verlaten door op ) te drukken voordat u stap 4 uitvoert. 3.
S Eenzelfde formule invoeren in een aantal cellen 1. Selecteer de cellen waar u dezelfde formule wilt invoeren. • In dit voorbeeld is B1:B3 geselecteerd. Zie “Een aantal cellen selecteren” (pagina 9-5). 2 Druk op (EDIT) (E) (FILL). 3. Voer de gewenste formule in op het Fill scherm dat verschijnt. U kunt gegevens invoeren voor het item dat oplicht op het scherm. Dit is het celbereik dat u in stap 1 hebt geselecteerd. • Voer =A1s2 ( ?T(A)@ AU) in op de lijn “Formula”.
2. Druk op (DEL). • Het systeem is nu klaar om te wissen. Druk op ) om de wisbewerking nu te annuleren. 3. Druk op (ROW) om de rij(en) te wissen met de cellen die u in stap 1 hebt geselecteerd. Druk op (COL) om de hele kolom te wissen. S De inhoud van alle cellen in een spreadsheet wissen 1. Druk op (DEL) (ALL). 2. Er verschijnt een bevestigingsbericht. Druk op (Yes) om de gegevens te wissen, of druk op (No) om de wisbewerking ongedaan te maken. S Een rij of kolom met lege cellen invoegen 1.
Commando Beschrijving CellIf( (Takconditie) Retourneert uitdrukking 1 wanneer de gelijkheid of ongelijkheid als takconditie waar is, en uitdrukking 2 als deze onwaar is. Invoertoetsbewerking: (If) Syntax: CellIf( gelijkheid, uitdrukking 1, uitdrukking 2[)] of CellIf( ongelijkheid, uitdrukking 1, uitdrukking 2[)] Voorbeeld: =CellIf(A1>B1, A1, B1) Retourneert de waarde van A1 wanneer {waarde cel A1} > {waarde cel B1}. Retourneert anders de waarde van B1.
I Voorbeeld van S • SHT modus commando Bij dit voorbeeld wordt de speciale modus S • SHT formule CellSum( ingevoerd in cel C1 om de som van alle gegevens in celbereik A1:B5 te berekenen. We gaan ervan uit dat het celbereik A1:B5 al gegevens bevat. 1.
S Gegevens invoeren en een statistische grafiek (spreidingsdiagram) tekenen 1. Voer de statistische berekeningsgegevens in een spreadsheet in. • Hier voeren we de x-asgegevens in in kolom A en de y-asgegevens in kolom B. 2. Selecteer het celbereik voor de grafiek (A1:B5). 3. Druk op (E) (GRPH) om het GRPH menu weer te geven en druk vervolgens op (GRPH1). • Dit geeft een spreidingsdiagram van de gegevens in de cellen die in stap 2 van deze procedure werden geselecteerd.
Indien u dit aantal kolommen selecteert: Deze informatie wordt automatisch ingevoerd: 1 XCellRange 2 XCellRange, YCellRange 3 XCellRange, YCellRange, Frequency • Hieronder staan alle instelitems op dit scherm beschreven. Item Beschrijving StatGraph1 Selecteer de naam van de gewenste instelling. U kunt tot drie verschillende instellingen registreren: StatGraph 1, 2 of 3. Graph Type Selecteer het grafiektype. De standaardinstelling is Scat (spreidingsdiagram).
2. Druk op (E) (CALC) om het CALC menu weer te geven en druk vervolgens op (2VAR). • Er verschijnt nu een scherm met berekeningsresultaten voor twee variabelen op basis van de gegevens die in stap 1 werden geselecteerd. Gebruik C en B om het resultaatscherm te laten rollen. Druk op ) om het scherm te sluiten. • Meer informatie over de betekenis van alle waarden op het resultaatscherm vindt u onder “Weergave van kengetallen van statistische waarnemingen met twee variabelen” op pagina 6-15. 3.
3. Om het celbereik te wijzigen, gebruikt u D en A om het item te laten oplichten dat u wilt wijzigen en voert u het nieuwe celbereik in. • Druk op (:) om een dubbele punt (:) in te voeren. • Druk op (CELL) (bij 1Var XCell, 2Var XCell en 2Var YCell) of (CELL) (bij 1Var Freq en 2Var Freq) om het hudige invoercelbereik te wijzigen. 4. Druk na het configureren van de nodige instellingen op ) of U.
Geheugentype Opslagbewerking Variabelen (A ~ Z, r, Q) U kunt de inhoud van een cel toekennen aan een variabele. Selecteer een cel, druk op (E) (STO) (VAR) en geef de naam van de variabele in op het scherm dat verschijnt. Lijstgeheugen (Lijst 1 ~ Lijst 26) U kunt gegevens in een celbereik in een rij of kolom opslaan in het lijstgeheugen. Selecteer een celbereik in een rij of kolom, druk op (E) (STO) (LIST) en geef het lijstnummer in op het scherm dat verschijnt.
I Gegevens uit het geheugen oproepen in een spreadsheet De volgende tabel geeft een overzicht van de oproepbewerkingen voor elk geheugentype. Meer details over elke bewerking vindt u in de voorbeelden onder de tabel. Geheugentype Oproepbewerking Lijstgeheugen (Lijst 1 ~ Lijst 26) U kunt gegevens vanuit een bepaald lijstgeheugen oproepen naar een celbereik in een rij of kolom.
Hoofdstuk 10 eActivity U kunt de modus eActivity gebruiken om gegevens in een eActivity-bestand te plaatsen. U kunt tekst en numerieke uitdrukkingen invoeren, en gegevens plakken (zoals grafieken, tabellen, enz.) vanuit de ingebouwde applicaties van de rekenmachine, zoals “strips”. De eActivity-bestanden kunnen bijvoorbeeld door een leraar worden gebruikt om wiskundige problemen of oefeningen te maken die tips over oplossingen geven, voor distributie naar studenten.
Hieronder wordt uitgelegd welke soorten gegevens u in een eActivity-bestand kunt invoeren en bewerken. Tekstregel............... In een tekstregel kunt u karakters, getallen en uitdrukkingen als nietuitvoerbare tekst invoeren. Wiskundige regel ... Gebruik de wiskundige regel om een uitvoerbare rekenformule in te voeren. Het resultaat verschijnt op de volgende regel. Berekeningen worden uitgevoerd op dezelfde wijze als in de RUN • MAT-modus, zolang natuurlijke schrijfwijze is ingeschakeld. Regeleinde .......
• {STRP} ... Voegt een strip in. • {JUMP}... Geeft het volgende submenu weer voor de besturing van de cursor. • {TOP}/{BTM}/{PgUp}/{PgDn} ... Zie pagina 10-5. • {DEL-L} ... Wist de lijn die momenteel is geselecteerd of waar de cursor staat. • {INS} ... Geeft het submenu weer om een nieuwe regel in te voegen boven de huidige geselecteerde regel of de huidige cursorpositie. • {TEXT} ... Voegt een tekstregel in. • {CALC} ... Voegt een wiskundige regel in. • {STOP} ... Voegt een berekening regeleinde in.
2. Voer maximum 8 tekens in voor de bestandsnaam en druk vervolgens op U. • Er wordt een scherm met een lege werkruimte geopend. Cursor • De volgende karakters zijn toegestaan in de bestandsnaam. A tot Z, {, }, ’, ˜, 0 tot 9 S Een bestand openen Gebruik D en A om het bestand te markeren dat u wilt openen, en druk vervolgens op (OPEN) of U*. * Als er een fout optreedt, verwijder dan het interne geheugen en de clipboardgegevens, of zet de gegevens over op uw computer. S Een bestand wissen 1.
I Verplaatsen van de cursor en verplaatsbewerkingen Als u dit wilt doen: Gebruik deze toetsbewerking: Beweeg de cursor voorwaarts en achterwaarts D of A Blader een scherm voorwaarts D of (E) (JUMP) (PgUp) Blader een scherm achterwaarts A of (E) (JUMP) (PgDn) Plaats de cursor aan het begin van het werkruimtescherm (E) (JUMP) (TOP) Plaats de cursor aan het einde van het werkruimtescherm (E) (JUMP) (BTM) I Invoeren van een tekstregel Gebruik een tekstregel voor het invoeren van alfanumerieke ka
• De functietoets (Aja) schakelt tussen hoofdletters en kleine letters. Deze functie is alleen beschikbaar zolang de invoer van alfatekst is ingeschakeld. Zie pagina 2-7 voor details. De tekstregelcursor is zolang de invoer van hoofdletters is geselecteerd, en tijdens de invoer van kleine letters. • Druk op U om een regelterugloop in de tekst in te voeren. Er wordt geen symbool weergegeven voor een regelterugloop.
2. Voer een wiskundige uitdrukking in (bijvoorbeeld: Q (P)AE). • De invoer van de wiskundige regel en de bediening van de bewerkingen zijn hetzelfde als in de modus RUN • MAT voor natuurlijke schrijfwijze. 3. Om het resultaat van de berekening te krijgen, druk op U. S Matrixberekeningen met behulp van de Matrix Editor Door het selecteren van { MAT} in het functiemenu wordt de Matrix Editor weergegeven.
S Een regeleinde invoegen In het functiemenu, selecteer {INS} en daarna {STOP} om een regeleinde boven de huidige geselecteerde regel of strip in te voegen. I Gebruik van strips Strips zijn tools waarmee u gegevens van ingebouwde applicaties in een eActivity-bestand kunt opnemen. Er kan met elke strip slechts één scherm van ingebouwde applicaties worden geassocieerd, en de strip kan de gegevens (grafieken enz.) opslaan die door het scherm geproduceerd worden.
S Een strip invoegen 1. Verplaats de cursor naar de positie waar u de strip wilt invoegen. 2. Druk op (STRP). • In het dialoogvenster dat wordt weergegeven ziet u de lijst met strips die u kunt invoegen. Zie “Stripdatatypes” voor meer informatie over displaynamen en datatypes die in dit dialoogvenster verschijnen (pagina 10-8). 3. Gebruik A en D om de strip te selecteren die overeenkomt met het datatype dat u wilt invoegen. • In dit voorbeeld selecteren we “Graph” (GRAPH modus grafiekschermdata). 4.
10. Druk op ?( ) om terug te keren naar de werkruimte van eActivity. • De data waarvan een grafiek is gemaakt in stap 8 worden opgeslagen in de Graph strip. • De opgeslagen grafiekdata zijn alleen gekoppeld aan deze Graph strip. Ze staan los van data voor modes die worden geactiveerd via het hoofdmenu. 11. Door hier nogmaals op U te drukken, verschijnt het grafiekscherm en wordt een grafiek gemaakt op basis van de opgeslagen data van de strip.
S Schakelen tussen de werkruimte van eActivity en een toepassingsscherm dat vanuit een strip is opgeroepen Druk op ?( ). Bij elke druk op ?( ) wordt geschakeld tussen het werkruimtescherm van eActivity en het toepassingsscherm dat vanuit een strip is opgeroepen. S Schakelen tussen een toepassingsscherm dat vanuit een strip is opgeroepen en een ander toepassingsscherm Druk op ( ). Gebruik in het dialoogvenster dat verschijnt A en D om de naam van een toepassing te selecteren en druk vervolgens op U.
• De extensie “g2e” wordt gebruikt voor een eActivity bestand met data voor nieuwe mogelijkheden (behalve rekenfuncties en -commando’s) toegevoegd met OS Versie 2.00 of hoger. “Data voor nieuwe mogelijkheden toegevoegd door OS Versie 2.00 of hoger” betekent hier bijvoorbeeld dat berekeningsresultaten worden weergegeven in of P formaat. • De extensie “g1e” dient voor andere eActivity bestanden dan hierboven beschreven.
S Vanuit de werkruimte terugkeren naar de bestandslijst Druk op ). Verricht één van de onderstaande handelingen als u wordt gevraagd om het opslaan van het bestand te bevestigen.
Hoofdstuk 11 Geheugenbeheerder GRAPH 35+ Dit model ondersteunt de volgende gegevensbewerkingen: weergeven, zoeken en verwijderen van gegevens. Belangrijk! GRAPH 35+ rekenmachine is niet voorzien van opslaggeheugen of een gleuf voor een SD-kaart. Hierdoor worden de bewerkingen voor opslaggeheugen en SD-kaarten, zoals die hieronder staan beschreven, niet ondersteund.
I Scherm met geheugeninformatie Het venster met geheugeninformatie toont informatie over één geheugen per keer: het hoofdgeheugen, opslaggeheugen, of het geheugen van de SD-kaart van de rekenmachine. • Aangezien een GRAPH 35+ rekenmachine alleen hoofdgeheugen hebben, wordt alleen het inhoud van het hoofdgeheugen weergegeven in het informatiescherm van het hoofdgeheugen.
U kunt de volgende gegevens controleren.
Opslaggeheugen, SD-kaart*1 Gegevensnaam Inhoud *.g1m of .g2m bestandsnamen Gegevens in de tabel van het hoofdgeheugen die naar het opslaggeheugen of een SD-kaart is gekopieerd. Deze bestandsnamen hebben de extensie “.g1m” of “.g2m”. eActivity gegevensnamen eActivitygegevens die zijn opgeslagen in het opslaggeheugen of een SD-kaart. Namen van invoegtoepassingen (add-ins) (toepassingen,talen, menu’s) Invoegtoepassingen, talen en menu’s van invoegtoepassingen in het opslaggeheugen of op een SD-kaart.
3. Voer maximaal acht karakters in voor de naam die u aan de map wilt geven. • U mag alleen de volgende karakters gebruiken: A tot Z, {, }, ’, ~, 0 tot 9 Als u een ongeldig karakter invoert verschijnt de foutmelding “Invalid Name”. • De foutmelding “Invalid Name” wordt ook weergegeven als de ingevoerde naam reeds door een bestaand bestand wordt gebruikt. • Als u de aanmaak van de map wilt annuleren, drukt u op ). 4.
I Gegevens kopiëren Belangrijk! • Het kopiëren van gegevens wordt ondersteund op een GRAPH 35+ rekenmachine. S Kopiëren van het hoofdgeheugen naar het opslaggeheugen Opmerking • Voer de volgende stappen uit om de geselecteerde gegevens in één enkel bestand op te slaan. Wijs een naam aan het bestand toe. Deze naam wordt in het opslaggeheugen bewaard. 1. Selecteer in het scherm met informatie over het hoofdgeheugen de gegevens die u wilt kopiëren. 2. Druk op (COPY).
I Foutcontroles tijdens het kopiëren van gegevens De volgende foutcontroles worden uitgevoerd tijdens het kopiëren van gegevens. Controle op lage batterijspanning De rekenmachine voert een controle uit op lage batterijspanning voordat het kopiëren begint. Als de batterij niveau 1 heeft verschijnt een melding dat de spanning te laag is en wordt het kopiëren niet uitgevoerd.
Controle op niet-overeenkomende types eActivity gegevens, invoegtoepassingen (add-ins), talen en menu’s van invoegtoepassingen en reservekopiegegevens kunt u niet naar het hoofdgeheugen kopiëren. Als u dat toch doet, verschijnt een foutmelding dat het type niet overeenkomt. I Bestanden wissen S Een bestand in het hoofdgeheugen wissen 1. Geef het informatievenster van het hoofdgeheugen weer. • Zie “Scherm met geheugeninformatie” op pagina 11-2. 2. Selecteer het bestand dat u wilt wissen.
• Het eerste bestand waarvan de naam begint met de letter “R” wordt op het scherm gemarkeerd. • U kunt maximaal acht karakters invoeren voor het trefwoord. S Een bestand in het opslaggeheugen zoeken Voorbeeld Zoek alle bestanden in het opslaggeheugen waarvan de naam begint met de letter “S” 1. Geef het informatievenster van het opslaggeheugen weer. • Zie “Scherm met geheugeninformatie” op pagina 11-2. 2. Druk op (SRC). • Typ de letter “S” als trefwoord.
2. Druk op (SAVE). Dit toont het selectievenster voor de opslaglocatie (alleen GRAPH 95). • @ ... opslaggeheugen • A ... SD-kaart 3. Druk op @ of A (alleen GRAPH 95). Het keuzescherm van de map wordt weergegeven. 4. Gebruik D en A om de map te selecteren waar u de gegevens wilt opslaan. 5. Druk op U om de reservekopie te maken. • De reservekopiegegevens worden opgeslagen in een bestand met de naam BACKUP.g2m. Als de reservekopie is gemaakt, verschijnt de melding “Complete!”.
4. Gebruik D en A om een map te selecteren. 5. Druk op U.*1 • Er verschijnt een bericht waarin u dient te bevestigen of u de reservekopiegegevens wel of niet wilt terugzetten. *1 Als geen reservekopiegegevens in het geheugen staan, verschijnt de melding “No Data”. Druk op) om terug te keren naar het scherm in stap 1. Druk op (Yes) om de gegevens te herstellen en de huidige inhoud van het hoofdgeheugen te wissen. Druk op (No) om de reservekopiebewerking te annuleren.
Hoofdstuk 12 Systeembeheerder Gebruik de Systeembeheerder om systeeminformatie te bekijken en om systeeminstellingen te doen. 1. De systeembeheerder gebruiken Kies in het hoofdmenu de modus SYSTEM en geef de volgende menuopties weer. • ( ) ... {schermcontrast instellen} • ( ) ... {automatische uitschakeling instellen} • (LANG) ... {systeemtaal} • (VER) ... {versie} • (RSET) ... {initialisatie toestel} 2.
S De toets voor de achtergrondverlichting instellen (alleen voor modellen die uitgerust zijn met een achtergrondverlichting) 1. Wanneer het beginscherm van de modus SYSTEM wordt weergegeven, drukt u op ) om het scherm Power Properties weer te geven. ( 2. Gebruik D en A om de optie “Backlight Setting” te selecteren. • (LIGHT) ... (Achtergrondverlichting aan/uit: *(LIGHT)} • (ANY) ... (Achtergrondverlichting aan: willekeurige toets} 3.
S Om het taalmenu te kiezen (GRAPH 95/GRAPH 5/GRAPH RAPH 75) 1. Druk in het beginscherm van de modus SYSTEM op (LANG) om het keuzescherm Message Language weer te geven. 2. Druk op (MENU). 3. Kies de gewenste taal met de cursortoetsen D en A, en druk vervolgens op (SEL) om de gewenste taal te kiezen. 4. De pop up verschijnt als u de taal gebruikt die u hebt geselecteerd. Controleer de inhoud en druk dan op ). • Druk op (MSG) om terug te keren naar het keuzescherm Message Language. 5.
I Initialiseren (Reset) 1. Wanneer het beginscherm van de modus SYSTEM wordt weergegeven, drukt u op (RSET) om het eerste scherm Reset weer te geven. Belangrijk! Of Items op het scherm Reset verschijnen, hangt af van de modus van de rekenmachine. • (STUP) ... {configuratie initialiseren} • (MAIN) ... {gegevens in hoofdgeheugen wissen} • (ADD) ... {gegevens in invoegtoepassing wissen}* • (SMEM) ... {gegevens in opslaggeheugen wissen}* • (A&S) ...
2. Druk op de functietoets voor de RESET-bewerking die u wilt uitvoeren. 3. Er verschijnt een bevestigingsbericht. Druk op (Yes) om de opgegeven RESETbewerking uit te voeren, of druk op (No) om deze bewerking ongedaan te maken. 4. Wanneer de RESET-bewerking is voltooid, verschijnt een bericht. Scherm dat verschijnt wanneer (MAIN) ingedrukt wordt bij stap 2. Scherm dat verschijnt wanneer (MAIN) ingedrukt wordt bij stap 2.
Hoofdstuk 13 Uitwisselen van gegevens In dit hoofdstuk vindt u alle informatie die u nodig hebt om programma’s uit te wisselen tussen twee CASIO Power Graphic-rekenmachines met behulp van de kabel die standaard wordt meegeleverd. 1. Het koppelen van twee toestellen Hieronder wordt uitgelegd hoe u twee rekenmachines met de standaard meegeleverde verbindingskabel aaneen kunt koppelen. S Twee toestellen verbinden 1. Controleer eerst of beide toestellen uitgeschakeld zijn. 2.
2. Sluit de rekenmachine op een computer aan U kunt gegevens tussen de rekenmachine en een computer overbrengen met het verbindingssoftware (FA-124) en een speciale kabel*1 om de verbinding tot stand te brengen. Zie de FA-124 gebruiksaanwijzing voor meer details over het tot stand brengen van een verbinding en procedures voor gegevensoverdracht. *1 Gebruik bij de GRAPH 95 en GRAPH 75, de verbindingssoftware en de meegeleverde. Voor de GRAPH 35+, moet u de los verkrijgbare FA-124 kopen. 3.
• (ScreenRecv) ... {modusselectie voor het verzenden van de schermcaptures van de rekenmachine naar een PC, door middel van de GRAPH 85 Manager PLUS scherm-ontvangerfunctie} Druk op om gegevens tussen een PC en het rekenmachinegeheugen te versturen. Gebruik de toetsen t/m om de juiste modus te kiezen voor het versturen van de schermafbeelding van de rekenmachine naar een extern aparaat.
Gebruik de toetsen D en A om de cursor te verplaatsen naar het gegevenstype dat u wilt aanduiden. Druk dan op (SEL) om deze aanduiding te bevestigen. De geselecteerde gegevenstypes worden aangeduid met het teken “ C”. Druk nu op (TRAN) om te verzenden. • Om een keuze te annuleren, klikt u het gegevenstype opnieuw aan en drukt u nogmaals op (SEL). Alleen de gegevenstypes met vastgelegde geheugeninhoud verschijnen op het keuzescherm.
1. Druk in het menu dat het uitwisselen van gegevens regelt op (WAKE). Dit toont het scherm met Wake-upinstellingen. • {On} ... {de functie Wakeup inschakelen} • {Off} ... {de functie Wakeup uitschakelen} 2. Druk op (On). De functie Wakeup wordt ingeschakeld en u keert terug naar het menu dat het uitwisselen van gegevens regelt. 3. Zet het ontvangend toestel aan. 4. Verbind het ontvangend toestel met het zendend toestel. 5.
Gegevenstype Inhoud Controle op overschrijven*1 PICT n Inhoud van de geheugens voor (grafische) afbeeldingen (1 tot 20) Groep programma’s Programmanamen Programma-inhoud (Alle programma’s worden weergegeven) RECURSION Rijen en reeksen Neen SETUP Instellingen Neen STAT Resultaten van statistische berekeningen Neen String geheugengroep STR n Stringeheugen (1 tot 20) gegevens Neen SYSTEM Besturingssysteem en gegevens worden gedeeld door de applicatie (klembord, herhal
• Er ontstaat een fout als het ontvangend toestel geen gegevens ontvangt binnen zes minuten nadat u het toestel hebt ingesteld op ontvangst. Als dat gebeurt, druk dan op ) om de fout op te heffen. • Er ontstaat een fout als tijdens het uitwisselen van gegevens de verbinding tussen de toestellen onderbroken wordt, of als de parameters van twee toestellen niet overeenkomen of als er zich een ander probleem in de communicatie voordoet.
- STAT modus functie en variabele gegevens waarvoor geen corresponderende functie of variabele is op de ontvangende rekenmachine (Voorbeeld: χ2 GOF Testberekening resultaatsgegevens, etc.) • De volgende gegevens worden door de OS 2.00 rekenmachine geconverteerd naar een formaat dat wordt ondersteund door de ontvangende rekenmachine, voordat ze worden verzonden.
S Gegevens versturen van een OS 2.00 rekenmachine naar een GRAPH 65 rekenmachine Verzender: OS 2.00 rekenmachine Ontvanger: GRAPH 65 De volgende gegevens worden niet vanaf een OS 2.00 rekenmachine verstuurd, of worden genegeerd als ze worden ontvangen door een GRAPH 65 rekenmachine. • Capturegeheugengegevens • Klembord, herhaal en geschiedenisgegevens (Inclusief het “SYSTEM” geheugenitem.
• STAT modusgegevens • TABLE modusgegevens • TVM modusgegevens*1 • V-Window-geheugen met V-Win-getal van 2 of hoger • V-Window x-puntgegevens • Grafiekuitdrukkingen, zonder Y=f(x) type uitdrukking, Y-ongelijkheden en parametrische uitdrukkingen 1 * Kan worden verzonden van een OS 2.00 rekenmachine. S Gegevens verturen vanaf de OS 2.
S Gegevens versturen van een GRAPH 65 rekenmachine naar een OS 2.00 rekenmachine Verzender : GRAPH 65 Ontvanger : OS 2.00 rekenmachine • X=c type uitdrukkingen worden geconverteerd naar X= type uitdrukkingen. • V-Window Xmin en Xmax warden worden één op één verzonden. Aangezien de Xdot-waarde niet op de GRAPH 65 rekenmachine bestaat, converteert de OS 2.00 rekenmachine deze automatisch van de Xmin en Xmax waarden die ze versturen.
De opties in het scherm Kies Verbindingsmodus komen als volgt overeen met de opties in het scherm Capture-instellingenmodus: (DataTrans) = (Mem), (ScreenCapt) = (Capt), (Projector) = (Proj), (ScreenRecv) = (Recv). • De volgende schermbeelden kunt u niet met automatisch schermafbeelding versturen verzenden naar een andere rekenmachine of computer.
I Automatisch versturen van een schermafbeelding naar een computer door middel van de GRAPH 85 Manager PLUS Voer de volgende handelingen uit om een schermbeeld van de rekenmachine naar een computer te verzenden. Voer deze procedure uit door middel van de GRAPH 85 Manager PLUS software die op de computer draait. 1. Na het starten van de Schermontvanger op de GRAPH 85 Manager PLUS software, gebruikt u de USB-kabel om de rekenmachine met uw computer te verbinden.
Hoofdstuk 14 SD-kaarten gebruiken (alleen GRAPH 95) U kunt SD-kaarten gebruiken om gegevens van de rekenmachine op te slaan. U kunt gegevens uit het hoofdgeheugen en het opslaggeheugen van en naar een SD-kaart kopiëren. TM Belangrijk! • Gebruik altijd een SD gehuegenkaart. De werking wordt niet gegarandeerd als een ander type geheugenkaart wordt gebruikt. • Zoerg dat u de documentatie die bij de SD-kaart wordt geleverd leest, voordat u hem gebruikt. • Bepaalde typen SD-kaart kunnen bewerkingen vertragen.
S Een SD-kaart invoeren 1. Richt de SD-kaart zodanig dat de achterkant naar boven wijst (in dezelfde richting als het toetsenbord van de rekenmachine). 2. Doe de SD-kaart voorzichtig in de SD-kaartgleuf van de rekenmachine. Voorkant Achterkant Belangrijk! • Doe alleen SD-kaarten in de SD-kaartgleuf. Als u andere voorwerpen in de gleuf doet kan dat de rekenmachine beschadigen.
2. Een SD-kaart formatteren • Volg de procedure onder “Initialiseren (Reset)” (pagina 12-4) om een SD-kaart te formatteren. 3. SD-kaart voorzorgsmaatregelen tijdens gebruik • Problemen met de SD-kaart kunnen meestal worden opgelost door de kaart nogmaals te formatteren. Maar het is verstandig om altijd meer dan één SD-kaart mee te nemen om problemen met gegevensopslag te voorkomen. • Het wordt aanbevolen de SD-kaart te formatteren (initialiseren) voordat u hem voor de eerste keer gebruikt.
Bijlage 1. Lijst met mogelijke foutmeldingen Foutmelding Betekenis Remedie Syntax ERROR • • Fout tegen de syntax Poging om een ongeldig commando in te voeren • Druk op ) om de fout te vinden en verbeter ze. Ma ERROR • Het resultaat valt buiten het interval van de berekening. Een berekening valt buiten het domein van de functiedefinitie. Fout tegen de wiskunde (deling door nul etc.) Onnauwkeurigheid in het resultaat van een sommatieberekening (3), afgeleid getal, etc.
Foutmelding Memory ERROR Betekenis • Remedie De berekening of geheugenbewerking overschrijdt de resterende geheugencapaciteit. • • • Gebruik alleen het aantal geheugens dat momenteel is toegestaan. Vereenvoudig de gegevens die opgeslagen moeten worden zodat ze wel passen in de beschikbare geheugenruimte. Wis andere onnodige gegevens zodat er geheugenruimte vrijkomt. Argument ERROR • De kenmerken van het argument voldoen niet aan de voorwaarden nodig voor zo’n soort argument.
Foutmelding Betekenis Remedie Complex Number in Data • Gegevens verstuurd met een functie van deze rekenmachine (matrix, etc.) bevatten complexe getallen, maar de overeenkomstige functie van de ontvangende rekenmachine ondersteunt geen gegevens met complexe getallen. Voorbeeld: Probeer een matrix te versturen met een complex getal in een element naar GRAPH 65. • Gegevens versturen zonder complexe getallen.
Foutmelding Betekenis Remedie Memory Full • Het geheugen van het ontvangend toestel is vol geraakt tijdens het uitwisselen van gegevens. • Wis enkele opgeslagen gegevens in het geheugen van het ontvangend toestel en probeer het nogmaals. Invalid Data Size • Proberen om gegevens te verzenden waarvan de grootte niet wordt ondersteund door het ontvangend toestel. Voorbeeld: Proberen om een matrix te verzenden met meer dan 256 rijen vanaf de GRAPH 35+ naar een ouder model.
Foutmelding Betekenis Remedie SD Card Full* • De SD-kaart is vol geraakt. • Verwijder de onnodige gegevens. Invalid file name or folder name.* • Gegevens of mappen ondersteund door deze rekenmachine worden niet teruggevonden op de SD-kaart. • De kaart vervangen met een die gegevens/mappen bevat die door deze rekenmachine worden ondersteund. Invalid Card* • Een kaart werd opgeladen die niet is aangepast aan de rekenmachine. • De kaart door een aangepaste vervangen.
Functie Interval voor oplossingenmet reële getallen logx Inx 1 s 10–99 x < 1 s 10100 10x –1 s 10100 < x < 100 Interne cijfers Nauwkeurigheid Opmerkingen 15 cijfers In principe is de nauwkeurigheid p1 op het 10e cijfer.* • Complexe getallen mogen als argument worden gebruikt. " " " " • Complexe getallen mogen als argument worden gebruikt. " " • Complexe getallen mogen als argument worden gebruikt.
Functie Interval voor oplossingenmet reële getallen Interne cijfers Nauwkeurigheid 15 cijfers In principe is de nauwkeurigheid p1 op het 10e cijfer.* Opmerkingen y>0:xx0 –1 × 10100 < 1 logy < 100 x y x y=0:x>0 n+1 y < 0 : x = 2n+1, 2–––– m (m x 0; m en n zijn gehele getallen) Maar: • Complexe getallen mogen als argument worden gebruikt. –1 × 10100 < 1 log |y| < 100 x a + b/c Het totaal van integer, teller en noemer mag niet groter dan 10 cijfers zijn (inclusief scheidingstekens).
E-CON2 Application (English)
All of the explanations provided here assume that you are already familiar with the operating precautions, terminology, and operational procedures of the calculator and the EA-200.
1-1 E-CON2 Overview 1 E-CON2 Overview • From the Main Menu, select E-CON2 to enter the E-CON2 Mode. E-CON2 Main Menu • The “E-CON2 Mode” provides the functions listed below for simple and more efficient data sampling using the CASIO EA-200. • 1(SET) ........ Displays a screen for setting up the EA-200. • 2(MEM) ....... Displays a screen for saving EA-200 setup data under a file name. • 3(PROG) ..... Performs program conversion.
2-1 Using the Setup Wizard 2 Using the Setup Wizard This section explains how to use the Setup Wizard to configure the EA-200 setup quickly and easily simply by replying to questions as they appear. If you need more control over specific sampling parameters, you should consider using the Advanced Setup procedure on page 3-1. k Setup Wizard Parameters Setup Wizard lets you make changes to the following three EA-200 basic sampling parameters using an interactive wizard format.
2-2 Using the Setup Wizard u To configure an EA-200 setup using Setup Wizard Before getting started... • Before starting the procedure below, make sure you first decide if you want to start sampling immediately using the setup you configure with Setup Wizard, or if you want to store the setup for later sampling. • See sections 6-1, 7-1, and 8-1 of this manual for information about procedures required to start sampling and to store a setup.
2-3 Using the Setup Wizard • If the “Input Total Sampling Interval” screen appears, skip to step 6. 5. Select the options for the sensor you specified in step 4. Use the f and c cursor keys to move the highlighting to the option you want to select, and then press w. • If the “Input Total Sampling Interval” screen appears, advance to step 6.
2-4 Using the Setup Wizard 7. After inputting total sampling time value you want, press w. This displays the “Select Unit” screen. 8. Use number keys b through e to specify the unit for the value you specified in step 6. • This displays a confirmation screen like the one shown below. 9. If there is not problem with the contents of the confirmation screen, press 1. If you need to change the setup, press 6 or J.
2-5 Using the Setup Wizard k Using Setup Wizard to Configure Settings for FFT (Frequency Characteristics) Data Sampling When you perform sound sampling executed the EA-200’s built-in microphone (by specifying [CASIO] - [Microphone] as the sensor), Setup Wizard will provide you with three options: [Sound wave], [Sound wave & FFT], and [FFT only]. “Sound wave” records the following two dimensions for the sampled sound data: elapsed time (horizontal axis) and volume (vertical axis).
2-6 Using the Setup Wizard k Using Setup Wizard to Configure a PhotoGate Setup Connection of a Vernier PhotoGate requires configuration of setup parameters that are slightly different from parameters for other types of sensors. u To configure a setup for PhotoGate alone 1. Perform the first two steps of the procedure under “To configure an EA-200 setup using Setup Wizard” on page 2-2. 2. On the “Select Sensor” screen, select [VERNIER] - [Photogate] - [Gate].
2-7 Using the Setup Wizard 4. Use function keys 1 through 4 to select a Gate Status setting. • Selecting a gate status causes a screen for specifying the number of samples to appear. 5. Input an integer in the range of 1 to 255 to specify the number of samples. 6. Perform step 10 under “To configure an EA-200 setup using Setup Wizard” on page 2-2 to finalize the procedure. u To configure a setup for PhotoGate and Smart Pulley 1.
2-8 Using the Setup Wizard k Outputting the Waveform of a Function through the Speaker Normally, the Setup Wizard helps you configure setups for sensors connected to the EA-200. If you select [CASIO] - [Speaker] - [y=f(x)] on the “Select Sensor” screen, however, it configures the EA-200 to output the sound that corresponds to a function that you input and graph on the calculator. u To configure a setup for speaker output 1.
2-9 Using the Setup Wizard 7. Press 6(DRAW) to graph the function. • This graphs the function and displays a vertical cursor line as shown below. Use the graph to specify the range that you want to output to the speaker. 8. Use the d and e cursor keys to move the cursor to the start point of the output, and then press w to register it. 9. Use the d and e cursor keys to move the cursor to the end point of the output, and then press w to register it.
2-10 Using the Setup Wizard 14. Perform one of the following operations, depending on what you want to do. To change the output frequency and try again: Press 1(Yes) to return to the “Output Frequency” dialog box. Next, repeat the above steps from step 10. To change the output range of the waveform graph and try again: Press 6(No) to return to the graph screen in step 7. Next, repeat the above steps from step 8.
3-1 Using Advanced Setup 3 Using Advanced Setup Advanced Setup provides you with total control over a number of parameters that you can adjust to configure the EA-200 setup that suits your particular needs. The procedures in this section provide the general steps you should perform when using Advanced Setup to configure an EA-200 setup, and to returns setup settings to their initial default values.
3-2 Using Advanced Setup • d(Trigger) ...... Displays a screen for configuring sampling start (trigger) conditions. See “Trigger Setup” on page 3-8 for more information. • e(Graph) ....... Displays a screen for configuring graph settings. See “Graph Setup” on page 3-13 for more information. • You can return the settings on the above setup screens (b through e) using the procedure described under “To return setup parameters to their initial defaults”. 6.
3-3 Using Advanced Setup k Channel Setup The Channel Setup screen shows the sensors that are currently assigned to each channel (CH1, CH2, CH3, SONIC, Mic). u To configure Channel Setup settings 1. While the Advanced Setup menu (page 3-1) is on the display, press b(Channel). • This displays the Channel Setup screen. Currently selected channel Channel Setup Screen 2. Use the f and c cursor keys to move the highlighting to the channel whose setting you want to change. 3.
3-4 Using Advanced Setup • From the menu that appears after you select “Photogate” as the sensor, select [Gate] or [Pulley]. [Gate] ............... Select this option when using the PhotoGate sensor alone. [Pulley] ............. Select this option when using the PhotoGate sensor along with a smart pulley. 4(None) ......... Select this option to disable the SONIC channel. • Mic Channel For this channel, the sensor is automatically set to Built-in (External) Microphone.
3-5 Using Advanced Setup k Sample Setup The Sample Setup screen lets you configure a number of settings that control sampling. u To configure Sample Setup settings 1. While the Advanced Setup menu (page 3-1) is on the display, press c(Sample). • This displays the Sample Setup screen, with the “Mode” line highlighted, which indicates that you can select the sampling mode. 2. Select the sampling mode that suits the type of sampling you want to perform.
3-6 Using Advanced Setup 3. To change the sampling interval setting, move the highlighting to “Interval”. Next, press 1 to display a dialog box for specifying the sampling interval. • The range of values you can select depends on the current sampling mode setting. If this sampling mode is selected: Realtime This is the allowable setting range: 0.
3-7 Using Advanced Setup 6. After all the settings are the way you want, press w. • This returns to the Advanced Setup menu. Note • Whenever the current Channel Setup (page 3-3) and Trigger Setup (page 3-8) settings become incompatible due to a change in Sample Setup settings, these settings revert automatically to their initial defaults.
3-8 Using Advanced Setup k Trigger Setup You can use the Trigger Setup screen to specify the event that causes sampling to start (w key operation, etc.) The event that causes sampling to start is called the “trigger source”, which is indicated as “Source” on the Trigger Setup screen. The following table describes each of the six available trigger sources.
3-9 Using Advanced Setup u To configure Trigger Setup settings 1. While the Advanced Setup menu (page 3-1) is on the display, press d(Trigger). • This displays the Trigger Setup screen with the “Source” line highlighted. • The function menu items that appears in the menu bar depend on the sampling mode selected with Sample Setup (page 3-5). The above screen shows the function menu when “Normal” is selected as the sample sampling mode. 2. Use the function keys to select the trigger source you want.
3-10 Using Advanced Setup 3. Perform one of the following operations, in accordance with the trigger source that was selected in step 2. If this is the trigger source: Do this next: [EXE] key Press w to finalize Trigger Setup and return to the Advanced Setup menu. Count Down Specify the countdown start time. See “To specify the countdown start time” below. CH1 Specify the trigger threshold value and trigger edge direction.
3-11 Using Advanced Setup u To specify the trigger threshold value and trigger edge type Perform the following steps when “Fast”, “Normal”, or “Clock” is specified as the sampling mode (page 3-5). 1. Move the highlighting to “Threshold”. 2. Press 1(EDIT) to display a dialog box for specifying the trigger threshold value, which is value that data needs to attain before sampling starts. Sensor assigned to CH1 or SONIC by Channel Setup (page 3-3) Measurement unit supported by assigned sensor 3.
3-12 Using Advanced Setup u To configure PhotoGate trigger start and end settings Perform the following steps when CH1 is selected as a Photogate trigger source. 1. Move the highlighting to “Start to”. 2. Press one of the function keys described below. To specify this PhotoGate status: PhotoGate closed Press this key: 1(Close) PhotoGate open 2(Open) 3. Move the highlighting to “End Gate”. 4. Press one of the function keys described below.
3-13 Using Advanced Setup k Graph Setup Use the Graph Setup screen to configure settings for the graph produced after sampling is complete. You use the Sample Setup settings (page 3-5) to turn graphing on or off. u To configure Graph Setup settings 1. While the Advanced Setup menu (page 3-1) is on the display, press e(Graph). • This displays the Graph Setup screen. Currently selected item Graph Setup Screen 2.
3-14 Using Advanced Setup 5. To change the real-time scroll setting, use the f and c cursor keys to move the highlighting to “RealScroll”. Next, press one of the function keys described below. To specify this real-time scrolling setting: Real-time scrolling on Press this key: 1(On) Real-time scrolling off 2(Off) 6. Press w to finalize Graph Setup and return to the Advanced Setup menu.
4-1 Using a Custom Probe 4 Using a Custom Probe You can use the procedures in this section to configure a custom probe for use with the EA200. The term “custom probe” means any sensor other than the CASIO or Vernier sensors specified as standard for the E-CON2 Mode. k Configuring a Custom Probe Setup To configure a custom probe setup, you must input values for the constants of the fixed linear interpolation formula (ax + b). The required constants are slope (a) and intercept (b).
4-2 Using a Custom Probe 6. Use the function keys described below to configure the custom probe setup. • To change the setting of an item, first use the f and c cursor keys to move the highlighting to the item. Next, use the function keys to select the setting you want. (1) Slope Press 1(EDIT) to input the slope for the linear interpolation formula. (2) Intercept Press 1(EDIT) to input the intercept for the linear interpolation formula.
4-3 Using a Custom Probe k Auto Calibrating a Custom Probe Auto calibration automatically corrects the slope and intercept values of a custom probe setup based on two actual samples. Important! • Before performing the procedure below, you should prepare two conditions whose measurement values are known. • When inputting reference value in step 5 of the procedure below, input the exact known measurement value of the condition you will sample in step 4.
4-4 Using a Custom Probe 4. After the sampled value stabilizes, hold down w for a few seconds. • This will register the first sampled value and display it on the screen. At this time the cursor will appear at the bottom of the display, ready for input of a reference value. 5. Use the key pad to input the reference value for the first sampled value, and then press w. • This cause sampling of the second value to be performed automatically, and display the same type of screen that appeared in step 3.
4-5 Using a Custom Probe 8. Press w, and then input a memory number from 1 to 99. • This saves the custom probe setup and returns to the custom probe list. k Zero Adjusting a Custom Probe This procedure zero adjusts a custom probe and sets its intercept value based on an actual sample using the applicable custom probe. u To zero adjust a custom probe 1. Connect the calculator and EA-200, and connect the custom probe you want to zero adjust to CH1 of the EA-200. 2.
4-6 Using a Custom Probe 4. At the point your want to perform zero adjustment (the point that the displayed value is the appropriate zero adjust value), press w. • This will return to the custom probe setup screen. • The E-CON2 will set the intercept value automatically based on the sampled value. The automatically configured value will appear on the custom probe setup screen, where you can view it. 5. Press w, and then input a memory number from 1 to 99.
5-1 Using the MULTIMETER Mode 5 Using the MULTIMETER Mode You can use the Channel Setup screen (page 3-3) to configure a channel so that EA-200 MULTIMETER Mode sampling is triggered by a calculator operation. u To use the MULTIMETER Mode 1. Connect the calculator and EA-200, and connect the sensors you want to the applicable EA-200 channels. 2. From the Advanced Setup menu (page 3-1), use the Channel Setup screen (page 3-3) to configure sensor setups for each channel you will be using. 3.
6-1 Using Setup Memory 6 Using Setup Memory Creating EA-200 setup data using the Setup Wizard or Advanced Setup causes the data to be stored in the “current setup memory area”. The current contents of the current setup memory area are overwritten whenever you create other setup data. You can use setup memory to save the current setup memory area contents to calculator memory to keep it from being overwritten, if you want.
6-2 Using Setup Memory 2. If you are starting from the final Setup Wizard screen, press c(Save Setup-MEM). If you are starting from another screen, press 2(SAVE). • This displays the screen for inputting the setup name. 3. Input up to 18 characters for the setup name. 4. Press w and then input a memory number (1 to 99). • If you start from the final Setup Wizard screen (page 2-4), this saves the setup and the message “Complete!” appears. Press w to return to the final Setup Wizard screen (page 2-4).
6-3 Using Setup Memory u To recall a setup and use it for sampling Be sure to perform the following steps before starting sampling with the EA-200. 1. Connect the calculator to the EA-200. 2. Turn on EA-200 power. 3. In accordance with the setup you plan to use, connect the proper sensor to the appropriate EA-200 channel. 4. Prepare the item whose data is to be sampled. 5. On the E-CON2 main menu (page 1-1), press 2(MEM) to display the setup memory list. 6.
6-4 Using Setup Memory u To delete setup data 1. On the E-CON2 main menu (page 1-1), press 2(MEM) to display the setup memory list. 2. Use the f and c cursor keys to highlight the name of the setup you want. 3. Press 4(DEL). 4. In response to the confirmation message that appears, press 1(Yes) to delete the setup. • To clear the confirmation message without deleting anything, press 6(No). u To recall setup data Recalling setup data stores it in the current setup memory area.
7-1 Using Program Converter 7 Using Program Converter Program Converter converts an EA-200 setup you configured using Setup Wizard or Advanced Setup to a program that can run on the calculator. You can also use Program Converter to convert a setup to a CFX-9850 Series/fx-7400 Series-compatible program.*1 *2 *1 See the documentation that came with your scientific calculator or EA-200 for information about how to use a converted program.
7-2 Using Program Converter 2. Enter up to eight characters for the program name. Note Using the program converter initial default settings will create a program like the one below. • Associated Scientific Calculator: fx-9860 Series • Associated Data Analyzer: EA-200 • Calibration: None • Password: None If you want to use these settings the way they are without changing them, skip steps 3 through 7 and go directly to step 8.
7-3 Using Program Converter 5. If you plan to use a custom probe connected to CH1 of the Data Analyzer, specify whether calibration or zero adjust should be performed. Perform one of the following key operations to configure the desired setting.
7-4 Using Program Converter k Converting a CFX-9850 Series Program to a fx-9860 Series Compatible Program To use an EA-200 control program created on the CFX-9850 Series calculator (for use on the CFX-9850) on the E-CON2, you need to convert the program to an fx-9860 program. Conversion can be performed using the program converter. EA-200 Control Program for CFX-9850 Series Convert EA-200 Control Program for fx-9860 Series u To convert a program 1.
7-5 Using Program Converter 5. Enter up to eight characters for the program name. • If you want to password protect the program, perform steps 6 and 7 under “To convert a setup to a program” after inputting the program name. 6. Press w to start conversion of the program. • The message “Complete!” appears when conversion is complete. To clear the message, press w or J.
8-1 Starting a Sampling Operation 8 Starting a Sampling Operation The section describes how to use a setup configured using the E-CON2 Mode to start an EA-200 sampling operation. k Before getting started... Be sure to perform the following steps before starting sampling with the EA-200. 1. Connect the calculator to the EA-200. 2. Turn on EA-200 power. 3. In accordance with the setup you plan to use, connect the proper sensor to the appropriate EA-200 channel. 4.
8-2 Starting a Sampling Operation u To start sampling 1. Start the sampling operation by performing one of the function key operations described below. ✔ If the final Setup Wizard screen (page 2-4) is on the display, press b(Start Setup). ✔ If the Advanced Setup menu (page 3-1) is on the display, press 1(STRT). ✔ If the E-CON2 main menu (page 1-1) is on the display, press 4(STRT).
20051101 20070101 Clock Period Extended Sound Normal Fast Real-time Mode 1. EA-200 Setup Starts Sampling 2. Start Standby Pressing 1 advances to “4. Graphing”. Pressing w there returns to “3. Sampling”. • The screen shown below appears when CH1, SONIC, or Mic is used as the trigger. 3. Sampling w Outputting through speaker w Sample values is stored as List data only. The following three graph types can be produced when PhotoGate-Pulley is being used. 1. Time and distance graph 2.
9-1 Using Sample Data Memory 9 Using Sample Data Memory Performing an EA-200 sampling operation from the E-CON2 Mode causes sampled results to be stored in the “current data area” of E-CON2 memory. Separate data is saved for each channel, and the data for a particular channel in the current data area is called that channel’s “current data”. Any time you perform a sampling operation, the current data of the channel(s) you use is replaced by the newly sampled data.
9-2 Using Sample Data Memory 3. Use the f and c cursor keys to move the highlighting to the current data file you want to save, and then press 2(SAVE). • This displays the screen for inputting a data name. 4. Enter up to 18 characters for the data file name, and then press w. • This displays a dialog box for inputting a memory number. 5. Enter a memory number in the range of 1 to 99, and then press w. • This saves the sample data at the location specified by the memory number you input.
9-3 Using Sample Data Memory u To rename an existing sample data file Note • You cannot use this procedure to rename a current data file name. 1. On the E-CON2 main menu (page 1-1), press 5(GRPH). • This displays the Graph Mode screen. 2. Press 2(DATA). • This displays the Sampling Data List screen. 3. Use the f and c cursor keys to move the highlighting to the data file you want to rename, and then press 3(REN). • This displays the screen for inputting a file name. 4.
10-1 Using the Graph Analysis Tools to Graph Data 10 Using the Graph Analysis Tools to Graph Data Graph Analysis tools make it possible to analyze graphs drawn from sampled data. k Accessing Graph Analysis Tools You can access Graph Analysis tools using either of the two methods described below.
10-2 Using the Graph Analysis Tools to Graph Data k Selecting an Analysis Mode and Drawing a Graph This section contains a detailed procedure that covers all steps from selecting an analysis mode to drawing a graph. Note • Step 4 through step 6 are not essential and may be skipped, if you want. Skipping any step automatically applies the initial default values for its settings. • If you skip step 2, the default analysis mode is the one whose name is displayed in the top line of the Graph Mode screen.
10-3 Using the Graph Analysis Tools to Graph Data 4. Specify the sampled data for graphing. a. Use the f and c cursor keys to move the highlighting to the name of the sampled data file you want to select, and then press 1(ASGN) or w. • This returns to the Graph Mode screen, which shows the name of the sample data file you selected. Sample data file name Graph on/off indicator Name of sensor used for sampling Graph Mode Screen b.
10-4 Using the Graph Analysis Tools to Graph Data b. Use the function keys to specify the graph style you want. To specify this graph style: Press this key: Line graph with dot ( • ) data markers 1( ) 2( ) Line graph with X (×) data markers 3( ) Scatter graph with dot ( • ) data markers 4( ) Scatter graph with square ( 5( ) 6( ) Line graph with square ( ) data markers ) data markers Scatter graph with X (×) data markers c.
11-1 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations 11 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations This section explains the various operations you can perform on the graph screen after drawing a graph. You can perform these operations on a graph screen produced by a sampling operation, or by the operation described under “Selecting an Analysis Mode and Drawing a Graph” on page 10-2.
11-2 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations Key Operation Description K3(EDIT) Displays a menu of functions for zooming and editing a particular graph when the graph screen contains multiple graphs. See “Working with Multiple Graphs” on page 11-10. K4(CALC) Displays a menu that lets you transform a sample result graph to a function using Fourier series expansion, and to perform regression to determine the tendency of a graph.
11-3 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations k Using Trace Trace displays a crosshair pointer on the displayed graph along with the coordinates of the current cursor position. You can use the cursor keys to move the pointer along the graph. You can also use trace to obtain the periodic frequency value for a particular range, and assign the range (time) and periodic frequency values in separate Alpha-Memory values. u To use trace 1. On the graph screen, press !1(TRCE).
11-4 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations 4. Press w to assign the period and periodic frequency values to Alpha-Memory variables. • This displays a dialog box for specifying variable names for [Period] and [Frequency] values. • The initial default variable name settings are “S” for the period and “H” for the periodic frequency. To change to another variable name, use the up and down cursor keys to move the highlighting to the item you want to change, and then press the applicable letter key. 5.
11-5 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations 3. Press w. • This causes the magnifying glass to disappear and enters the zoom mode. • The cursor keys perform the following operations in the zoom mode. To do this: Enlarge the graph image horizontally Press this cursor key: e Reduce the size of the graph image horizontally d Enlarge the graph image vertically f Reduce the size of the graph image vertically c 4. To exit the zoom mode, press J.
11-6 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations 5. After everything is the way you want, press w. • This saves the lists and the message “Complete!” appears. Press w to return to the graph screen. • For details about using list data, see the manual that comes with the fx-9860G SD/fx9860G calculator. Note • Pressing 1(All) in place of 2(SEL) in step 2 converts the entire graph to list data. In this case, the “Store Sample Data” dialog box appears as soon as you press 1(All).
11-7 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations 4. Move the trace pointer to the end point of the range for which you want to perform Fourier series expansion, and then press w. • This displays a dialog box for specifying the start degree of the Fourier series. / 5. Input a value in the range of 1 to 99, and then press w. • This displays a dialog box for inputting the degree of the Fourier series. 6. Input a value in the range of 1 to 10, and then press w.
11-8 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations k Performing Regression You can use the procedure below to perform regression for a range specified using the trace pointer. All of the following regression types are supported: Linear, Med-Med, Quadratic, Cubic, Quartic, Logarithmic, Exponential, Power, Sine, and Logistic. For details about these regression types, see page 6-3-5 through 6-3-10 of the manual that comes with the fx-9860G SD/fx-9860G calculator.
11-9 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations 5. Press 6(DRAW). • This draws a quadratic regression graph and overlays it over the original graph. • To delete the overlaid quadratic regression graph, press !4(SKTCH) and then 1(Cls). k Overlaying a Y=f(x) Graph on a Sampled Result Graph Use the following procedure when you want to overlay a Y=f(x) graph on the sampled result graph. u To overlay a Y=f(x) graph on an existing graph 1. On the graph screen, press K, and then 5(Y=fx).
11-10 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations 4. After the graph function list settings are configured the way you want, press 6(DRAW). • This overlays graphs of all the functions for which graphing is turned on, over the graph that was originally on the graph screen. / Original Graph Overlaid with Y=f(x) Graph • To delete the overlaid graph, press !4(SKTCH) and then 1(Cls).
11-11 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations 3. Use the f and c cursor keys to cycle through the graphs until the one you want is displayed, and then press w. • This enters the zoom mode and causes all of the graphs to reappear, along with a magnifying glass cursor ( ) in the center of the screen. 4. Use the cursor keys to move the magnifying glass cursor to the location on the screen that you want at the center of the enlarged or reduced screen. 5. Press w.
11-12 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations u To move a particular graph on a multi-graph display 1. When the graph screen contains multiple graphs, press K, and then 3(EDIT). • This displays the [EDIT] menu. 2. Press 2(MOVE). • This displays only one of the graphs that were originally on the graph screen. 3. Use the f and c cursor keys to cycle through the graphs until the one you want is displayed, and then press w. • This enters the move mode and causes all of the graphs to reappear. 4.
11-13 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations 3. Move the trace pointer to the end point of the range you want to output from the speaker, and then press w. • After you specify the start point and end point, an output frequency dialog box shown below appears on the display. / 4. Input a percent value for the output frequency value you want. • The output frequency specification is a percent value. To output the original sound as-is, specify 100%.
11-14 Graph Analysis Tool Graph Screen Operations k Configuring View Window Parameters Pressing !3(V-Window) while the graph screen is on the display displays a View Window function key menu along the bottom of the display. Press the function key that corresponds to the View Window parameter you want to configure. Function Key Description 1(Auto) Automatically applies the following View Window parameters.
12-1 Calling E-CON2 Functions from an eActivity 12 Calling E-CON2 Functions from an eActivity You can call E-CON2 functions from an eActivity by including an “Econ strip” in the eActivity file. The following describes each of the four available Econ strips. u Econ SetupWizard strip This strip calls the E-CON2 Setup Wizard. The Econ Setup Wizard strip makes it possible to perform the following series of operations from the eActivity: EA-200 setup using the Setup Wizard R Sampling R Graphing.
12-2 Calling E-CON2 Functions from an eActivity k Inserting an Econ Strip into an eActivity File The following procedure assumes that the eActivity file into which you want to insert the Econ strip is already open. For information about creating a new file and other basic eActivity operations, see “Basic eActivity File Operation” (page 10-1-5) in the manual that comes with the fx-9860G SD or fx-9860G. u To insert an Econ Strip into an eActivity file 1.
12-3 Calling E-CON2 Functions from an eActivity 6. Press w to assign the title to the strip. • This will highlight the strip. • You can execute the strip here by pressing w. For details about operations that are required when you execute a strip, see “Calling an E-CON2 Function from an Econ Strip” below. k Calling an E-CON2 Function from an Econ Strip This section explains operations for each type of Econ strip that can be inserted into an eActivity file.
12-4 Calling E-CON2 Functions from an eActivity 3. Perform the procedure under “To configure an EA-200 setup using Setup Wizard” (page 2-2) from step 3 to set up the EA-200 and execute sampling. Note • In the case of the Econ SetupWizard strip, only the “1: Start Setup” is available on the “Complete!” dialog box. Other options are not available. 4. To return to the eActivity workspace screen, press !a(')J. u To access Advanced Setup from an Econ Advanced Setup strip 1.
12-5 Calling E-CON2 Functions from an eActivity u To execute sampling from an Econ Sampling strip 1. On the eActivity workspace screen, use the f and c keys to move the highlighting to the Econ Sampling strip. 2. Press w. • This displays a sampling start confirmation screen. • If this is the first time you are using this Econ Sampling strip for sampling, continue on to step 3.
12-6 Calling E-CON2 Functions from an eActivity 8. Press w. • This will set up the EA-200 in accordance with the setup data registered in the Econ Sampling strip. The message “Start sampling?” appears on the screen after EA-200 set up is complete. 9. Press w to start sampling. • The screens that appear while sampling is in progress and after sampling is complete depend on setup details. For more information, see “Starting a Sampling Operation” (page 8-1).
12-7 Calling E-CON2 Functions from an eActivity u Econ Strip Memory Capacity Precautions • The memory capacity of each Econ strip is 25 KB. An error will occur if you perform an operation that causes this capacity to be exceeded. Particular care is required when handling a large number of samples, which can cause memory capacity to be exceeded. • Always make sure that FFT Graph is turned off whenever performing sampling with the microphone. Leaving FFT Graph turned on cause memory capacity to be exceeded.
LET OP GEGEVENS UITWISSELEN TUSSEN VERSCHILLENDE MODELLEN Alle grafische rekenmachines CASIO Connectable kunnen gegevens met elkaar uitwisselen. Wel zijn erverschillen qua werkwijze en verbindingsmiddelen. Voor de gegevensuitwisseling zijn er beperkingen die variëren afhankelijk van de modelreeks, de geheugencapaciteit en het gegevenstype.
Manufacturer: CASIO COMPUTER CO., LTD. 6-2, Hon-machi 1-chome Shibuya-ku, Tokyo 151-8543, Japan Responsible within the European Union: CASIO EUROPE GmbH Casio-Platz 1 22848 Norderstedt, Germany Dit merkteken is alleen van toepassing in de landen binnen de EU.
Verdeler : DEXXON DATAMEDIA / 79 av Louis Roche 92238 Gennevilliers SA0903-B D SA0503-A
